Kunstenaar: Arie Berkulin (1939) Titel: Novio Magus Locatie: Waalkade (ter hoogte van het Holland Casino) Jaartal: 1995
Comité van aanbeveling:
Kunstenaars: Adelheid en Huub Kortekaas, Ronald Tolman, Peter Struycken, Jan Samsom, Marc Ruygrok, Klaas Gubbels, Cor Litjens, Gonda van der Zwaag, Henk Visch, Geert Schiks
Romeinse cijfers niet meer te lezen!
Het geheimzinnige beeld op de Waalkade is van zijn betekenis beroofd. Arie Berkulin heeft het in opdracht van de gemeente in 1995 gemaakt. Hem werd gevraagd een beeldbepalend baken te maken voor een van de belangrijkste plekken van de stad. Daar waar de rivier de stuwwal raakt en eeuwenlang een diepe haven heeft uitgeslepen, kruist de zichtlijn vanaf het Kelfkensbos op de rivier, de Waalkade. Precies daar had Arie Berkulin een dynamisch baken neergezet. Het is een abstract beeld, je ziet niet dadelijk wat het voorstelt, het is zo'n beeld waarbij je even moet nadenken, het geeft z'n betekenissen niet zomaar prijs. Maar als je eromheen loopt, of als je er van een afstand peinzend naar kijkt dan zie je het plotseling. Eerst zijn het alleen maar drie enorme scheve palen met vier dikke platen erop en eronder, de bovenste met een gat erin! Ja hoor, heel imposant! Maar is dat alles? Nou nee. Loop eromheen, bekijk het van een afstand, loop de brug op en zie hoe het ook van verre werkt, en ook vanaf het Kelfkensbos was het een schakel tussen de rivier, de kade en de bovenstad. Zelden zie je beelden die van ver en van dichtbij zo sterk werken. Juist de abstracte eenvoud, de grootheid op die plek maakte het kunstwerk sterk. Dat het Romeinse cijfers waren kwam er bij, die verwijzing naar ons Romeins verleden, was een aanvulling op het baken dat het was.
Helaas, ons Romeinse baken is niet meer. Het is van de trap geduwd, met z'n voeten in het water, van zijn betekenissen beroofd. Door het uit het kruispunt van zichtlijnen te verwijderen kan zich de betekenis niet meer ontvouwen. We kunnen er niet meer goed omheen, het heeft zijn dynamiek verloren. Waarom? Het kan heel goed weer op zijn oude plaats gezet. Dat kan nog steeds! Laten we het beeld in oude glorie herstellen, en weer neerzetten waar het hoort. Op het punt waar bovenstad, beneden stad, kade en rivier elkaar ontmoeten. Berkulin terug in de navel van Nijmegen!
Mieke Koenen
Bestemmingsplan Oostelijke Binnenstad + Bestemmingsplan Water: geen havens:
Inmiddels poogt Boot Service Amsterdam (BSA) met een beperkt verzoek enkel om zwaardere steigerpalen te mogen slaan en de steiger verder dan 3 m. het water van de Nieuwevaart in te laten steken van Waterschap AGV stilzwijgend een vergunning tot een sloepenhaven te verkrijgen, zonder duidelijk om vergunning tot aanleg van een jachthaven te verzoeken aan de noordkade van de werf, hoek Nieuwevaart en Entrepotdoksluis, midden in het oppervlaktewater van deze beide grachten.
De aanvraag en de vergunning zwijgen over de omvang van de haven, gevormd door die steigers gezamenlijk, elk 31 m.
lang vermeld (>31 m. x31 m. opp.), Nergens wordt benoemd, dat het hier om een jachthaven gaat noch een maatstaf gegeven voor het maximum aantal vergunde aan te meren sloepen (15, 30, 60?)
Dit kortwiekt de handhaving, die nu niet op concrete vergunde regels af kan gaan.
De Toelichting (5.2.1, 12.1, 12.2) van Bestemmingsplan Hoogte Kadijk 145B vereist echter expliciet aanvraag bij 'Waternet' - bedoeld is Waterschap AGV, - van een vergunning voor een sloepenhaven, die tot max. 30 boten (max 7 meter) mag gaan.
Bij een grotere omvang van de jachthaven moet een separate planologische procedure gevolgd worden: is een specifiek nader besluit Ruimtelijke Ordening nodig, een wijziging van Bestemmingsplan Hoogte Kadijk 145B of 'buitenplans' afwijken?! De Toelichting op Bestemmingsplan HK 145B acht dit niet vormvrij.
Vergunning tot een jachthaven door Waterschap AGV èn B&W Amsterdam is nodig.
Later in 2024 gaven de projectontwikkelaars aan, dat hen - toen pas? - bleek, dat de damwanden zwaar doorgeroest waren, moesten worden vervangen. Waterschap AGV verleende dd 25 april 2024 hiertoe een watervergunning onder voorwaarde, voorwaarde, dat de nieuwe damwand meer landinwaarts zou liggen, de kade zou afschuinen om afwatering en doorstroming te bevorderen via sluis en Nieuwevaart.
Die afschuining vormt volgens stedenbouwkundig advies en monumentenzorg juist ook een karakteristiek cultuurhistorisch aspect van de Entrepotdoksluis, rond 1840 gegraven om grote zeeschepen het Rijksentrepot te laten bereiken.
Ook de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit, nu Omgevingskwaliteit, legde hier nadruk op. . Bovendien vroegen de projectontwikkelaars toen pas om vergunning tot dempen op de N/O hoek van de werf van waterbodem als plaats voor een betonnen poer onder het te bouwen Werfgebouw. één van 12 poeren.Waarom niet eerder noodzaak hiertoe ingezien? Dit werd alsnog vergund, ondanks, dat de eerste vergunning van Waterschap AGV demping van waterbodem absoluut verbood.
De uitvoerders handelden in augustus 2024 echter in strijd met deze eerste watervergunning van AGV door oude damwanden te trekken, waardoor vervuilde landbodem wekenlang in open contact kwam met het oppervlaktewater in de Entrepotdoksluis en Nieuwevaart. Een besluit van Waterschap AGV tot urgente bestuursdwang volgde. Deze stelde de noodzaak van een nieuwe vergunning.
Daarop kregen de projectontwikkelaars een nieuwe watervergunning, die nog steeds uitging van compensatie door omzetting van landbodem in waterbodem langs de Entrepotdoksluis als tegenwicht voor dempen van waterbodem, hoek met Nieuwevaart. Wij bestrijden, dat die compensatie gerealiseerd is, kan zijn.
Want de projectuitvoerders gaven aan, dat achter de oude stalen damwanden aan landzijde een oude houten kadebeschoeiing aanwezig is, die het slaan van nieuwe damwanden hier aan landzijde uitsluit. Hoe kunnen nu dan toch nieuw geslagen stalen damwanden landinwaarts geslagen zijn? Bouwers/AGV doen alsof dit lukte.
Ook B&W gaven in 2024 een omgevingsvergunning af tot vervanging damwanden en sloop (van de oude damwanden) in een beschermd stadsgezicht.
Namens Stichting Buurtorganisatie 1018 dienden wij bezwaar in bij Waterschap AGV en stelden beroep in tegen de watervergunning verleend door Waterschap Amstel Gooi en Vecht voor de bouw van 2 gebouwen op de werf aan Hoogte Kadijk 145B dd 06-09-2023 (WN2023-001061). Dit werd door AGV ongegrond verklaard.
Het Waterschap AGV is hier bevoegd inzake waterbeheer, omdat de werf deels ligt in de kern- en beschermingszone van de Hoogte Kadijk als primaire waterkering en de Entrepotdoksluis met doorvaart als boezemwater bij Gemaal Zeeburg.
Entrepotdoksluis en Nieuwevaart zijn primaire wateren met een primaire rol in de afwatering en doorstroming van de grachten, van blijvend urgent, actueel belang.
Deze AGV watervergunning uit 2023 gaatt ervanuit, dat het Werfgebouw niet boven water zou overhellen en verbood demping geheel, dwingend, vanuit waterbeheer.
Doch in bezwaar erkenden de projectontwikkelaars, dat het Werfgebouw toch over water zou overhellen, waarop het Waterschap AGV via ambtshalve wijziging van de watervergunning enkel het vereiste toevoegde tbv het watermilieu, dat een aan de damwand langs de Entrepotdoksluis gelaste steiger (30 x 1 m) moest verdwijnen.
Miniatuur Bestemmingsplan Hoogte Kadijk 145B dd feb. 2022 maakt uitzondering op Bestemmingsplan Oostelijke Binnenstad, 2010 om dit bouwproject op deze werf vergunbaar te maken, hoewel het bouwproject dit karakteristiek waterlandschap als deel van de Amsterdamse Binnenstad, Rijksbeschermd Stadsgezicht aantast, ook als gelegen in de bufferzone van de 17e eeuwse Grachtengordel, UNESCO Werelderfgoed.
Open zichtlijnen over de werf heen verdwijnen nu definitief.
De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State liet het Bestemmingsplan Hoogte Kadijk 145B in beroep in stand, maar wijzigde één Regel daaruit. De ABRvS veranderde Regel 14.3 in Bestemmingsplan Hoogte Kadijk 145B, die anders verkeerd kon worden uitgelegd en formuleerde deze daarom zelf, legde de Gemeenteraad de plicht op deze verbetering erin op te nemen: als B&W bij nader besluit de projectontwikkelaars toe wil staan hoger dan 22,5 meter te bouwen, is voorafgaand aan vergunningverlening een Hoogbouw Effect Rapportage (HER) verplicht, waarin de gevolgen van deze hoogbouw voor de horizon van de omgeving worden onderzocht, de horizon van de Amsterdamse Binnenstad als rijksbeschermd stadsgezicht en tevens in de bufferzone van de 17e eeuwse grachtengordel als UNESCO Werelderfgoed. De werf ligt daarbinnen. Deze verdichtingsbouw tast hier ons cultuurhistorischerfgoed aan. En ons milieu.
Volgens het Hoogbouwbeleid van B&W en Gemeenteraad, sinds juni 2023 vastgesteld is hoogbouw in een beschermd stadsgezicht nu geheel verboden. Dan ook in de 'bufferzone' rondUNESCO Werelderfgoed, als dit in zo'n stadsgezicht ligt.
Sindsdien waren meerdere specifieke vergunningen nodig; de ABRvS behandelde vele beroepsgronden toen niet, maar stelde: u kunt hiertegen later procederen.
Bestuur en projectontwikkelaars hanteren een salamitactiek: de olifant wordt in plakjes gegeten! Dit druist in tegen de plicht besluitvorming juist te coördineren.
Begin 2022 lieten B&W de Gemeenteraad Bestemmingsplan Hoogte Kadijk 145B vaststellen om gecoördineerd hiermee door namens B&W in mandaat, door de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied, een omgevingsvergunning te kunnen verstrekken aan het bouwproject van BLVG/Hubstudios c.q. Hoogte Kadijk C.V.
om op deze werf twee nieuwe woongebouwen te bouwen: een Werfgebouw tot 22,5 meter hoog op de hoek van Nieuwevaart en Entrepotdoksluis met 88 woonstudios - 79 jongerenstudio''s op campuscontract voor max. 5 jaar (Hubstudios) en 9 senioren middenhuur - en een Voorhuis, 3 etages hoog, met op de BG een bedrijfswoning en inpandige werkplaats voor Boot Service Amsterdam (BSA) en op 1 en 2 hoog 4 vrije sector huur- of koopwoningen aan de straatzijde. Dit werd onherroepelijk door de uitspraak in beroep door de ABRvS dd 11 januari 2023.
Daartoe waren ook vergunningen van Waterschap Amstel Gooi en Vecht (AGV) nodig; maar ook van B&W Gemeente Amsterdam. Hiertegen ageert BO1018 nu.
Hierop richt zich nu onze petitie, zowel t.a.v. Waterschap AGV als B&W Amsterdam.
Vergunning voor sloop en vervanging van oude doorgeroeste stalen damwanden door Waterschap AGV, via Waternet, en door B&W Amsterdam, via de ODNZKG.
Dit sluit ons verzoek in vanuit de Gemeente Amsterdam en Waterschap AGV een historisch verantwoorde restauratie van de kademuren langs de sluis te realiseren.
In onze Nieuwsberichten hierna onderbouwen we dit en lichten alles graag toe.
Dankjewel iedereen die tot nu toe zijn handtekening heeft gezet onder de petitie. We hebben er 44.000 nodig en we zitten nu op 100.
Dit betekend niet dat we falen. Nee, ik zie 100 mensen die het eens zijn met de petitie. Een gevoelig onderwerp, dat zeker. Noodzakelijk, dat nog meer! Waarheidsvinding moet de basis zijn! Bedankt iedereen! God is met ons
De petitie is niet overhandigd, maar op 6 juli 2025 opgestuurd naar de gemeente..