In het nieuwe jaar is het goed om nog eens terug te kijken naar het afgelopen jaar. 2016 stond in het teken van de inwerkingtreding van de nieuwe Erfgoedwet, maar ook het afschaffen van de fiscale aftrek was een belangrijk thema. Door samen te werken, zowel met andere erfgoedorganisaties, als met eigenaren van monumenten, hebben we als publiek met de politieke partijen daarin een mooi resultaat bereikt. De fiscale aftrek voor onderhoud aan rijksmonumenten blijft in 2017 gehandhaafd en de bezuiniging van 25 miljoen euro op het budget van OCW is teruggedraaid. Ook in 2017 blijft 57 miljoen op de balans staan voor de aftrekregeling. De Tweede Kamer heeft duidelijk gezegd: Minister, doe eerst gedegen onderzoek en ga met het veld en eigenaren praten over alternatieven voordat je een succesvolle regeling afschaft. Hieronder vindt u een verantwoording van ons lobbywerk.
Met Prinsjesdag 2015 werd aangekondigd dat het Kabinet werk ging maken van het vereenvoudigen van de belastingen. Allerlei regelingen, zoals van de aftrek van uitgaven voor monumentenpanden, zouden geëvalueerd worden en na een zorgvuldig besluitvormingsproces zou bekeken worden of en zo ja hoe de regeling zou kunnen veranderen. De middelen zouden behouden blijven. Met Prinsjesdag 2016 werden we allen verrast door het Kabinet dat ze middels een bezuiniging van 25 miljoen euro de fiscale aftrek voor onderhoud aan monumenten wilde afschaffen. Minister Bussemaker moest een bezuiniging op haar departement doorvoeren en koos voor het afschaffen van de fiscale aftrek. Ze diende samen met Staatssecretaris Wiebes een wetsvoorstel in om per 1 januari 2017 de fiscale aftrek te vervangen door een subsidieregeling. Ze vonden namelijk dat de fiscaliteit niet goed werkte. Er was sprake van oneigenlijk gebruik. Ook wilden ze het beheer en onderhoud van monumenten kunnen sturen. Daarnaast vonden ze de regeling niet eerlijk. Inmiddels weten we na de behandeling van het wetsvoorstel in de Tweede Kamer dat er geen evaluatieonderzoek had plaatsgevonden naar de werking van de fiscale aftrekregeling en dat er geen sprake was van een zorgvuldige besluitvorming. Het erfgoedveld en de eigenaren waren niet geraadpleegd. De overgangsregeling naar een subsidie moest nog worden uitgewerkt. Ook de motieven voor afschaffen klopten niet. De werkelijke reden voor afschaffing was de oplegging van een structurele bezuiniging van 25 miljoen euro aan het ministerie van OCW door het ministerie van Financiën.
Na het bekendmaken van de maatregel om de fiscale aftrek af te schaffen hebben een aantal organisaties, te weten Erfgoedvereniging Heemschut, Bewoond Bewaard, Hollandse Molen, Nederlandse Monumentenorganisatie, Federatie Grote Monumentengemeenten, Federatie Particulier Grondbezit, Vereniging Particuliere Historische Buitenplaatsen, en de erfgoedkoepels Kunsten 92 en Federatie Instandhouding Monumenten de handen ineengeslagen. Doel was de structurele bezuiniging op monumentenzorg van tafel te krijgen en pleiten voor het aanhouden van de fiscale aftrek tot de gehele herziening van het financieringsstelsel in de monumentenzorg in 2018. We legden contact met Tweede Kamerleden en met het Ministerie van OCW. We zijn uitgebreid met de Kamerleden gaan praten. Tevens werden verkennende gesprekken gevoerd met het ministerie. Daarnaast starten we een petitie om zoveel mogelijk handtekeningen te verzamelen. Via (lokale, regionale en landelijke) kranten, televisie en radio en nieuwsportals, werd aandacht gevraagd voor onze lobby. Ons doel was tweeledig: ten eerste het informeren van het publiek ten aanzien van de bezuinigingsmaatregel van het Kabinet en ten tweede de weerlegging van het beeld dat de fiscale aftrek van onderhoud aan monumenten oneigenlijk gebruikt werd en vooral ten goede kwam aan de mensen die het niet nodig hadden. Niet altijd kwam deze weerlegging van dat beeld in het begin goed naar voren. Daarom hebben we ook filmpjes laten maken om te laten zien dat de meeste monumenteigenaren een modaal inkomen hebben, liefde hebben voor hun eigendom en graag de oude panden willen behouden en in goede staat willen doorgeven aan de volgende generatie. Deze zijn via sociale media en Youtube verspreid. De fiscale aftrek is naast een bijdrage aan de meerkosten voor onderhoud ook een erkenning voor de inspanningen en inzet van de monumenteneigenaren. Ook voor historische binnensteden heeft de fiscale aftrek een enorme positief effect.
Allereerst heeft de petitie Stop de bezuinigingen op ons erfgoed!, via petities.nl, die 3 oktober 2016 is gestart tot 2 november 2016 ruim 11.000 handtekeningen opgehaald. De commissie Financiën van de Tweede Kamer heeft deze petitie op 2 november 2016 aangeboden gekregen. Daarnaast heeft onze lobby in de Tweede Kamer gezorgd dat zowel op maandag 31 oktober en maandag 7 november bij de behandeling van het Belastingplan 2017 de meeste aandacht en tijd uitging naar het wetsvoorstel tot afschaffing van de monumentenaftrek. Toen op 7 november bleek dat het Kabinet uit de Tweede en Eerste Kamer geen steun zou krijgen voor haar wetsvoorstel, heeft de minister het niet aan laten komen op een stemming, maar heeft ze op 9 november laten weten het plan aan te houden. Dat betekent dat de fiscale aftrek voor monumentenpanden in 2017 gehandhaafd blijft. Een amendement van Van Weyenberg van D66 om het wetsvoorstel terug te draaien is op 17 november door de Kamer nipt verworpen. Alleen de regeringspartijen VVD en PvdA stemden tegen. Gelukkig heeft de Kamer ook dekking gevonden voor de bezuiniging van 25 miljoen euro op monumentenzorg. Op 8 december 2016 stemde de Kamer voor een amendement van Mark Harbers (VVD) en Henk Nijboer (PvdA) die zorgt dat het budget van 57 miljoen voor monumentenaftrek gehandhaafd blijft. Alleen PVV, 50 PLUS en Lijst Roland van Vliet waren tegen.
Heemschut heeft via haar website, nieuwsbrief, twitteraccount en facebookaccount aandacht gevraagd voor de petitie, en heeft haar achterban geïnformeerd over haar lobbywerkzaamheden richting Tweede Kamer. Voor sociale media heeft Heemschut drie filmpjes laten maken die door een ieder verspreid konden worden. Vooral het bereik van Facebook was een groot succes. Via Facebook hebben we de filmpjes actief gepromoot onder geïnteresseerde doelgroepen. Met behulp van een kleine investering hebben we het bereik van de berichten vergroot. De filmpjes zijn ieder ongeveer 40.000 keer bekeken! Via twitter zijn de berichten over onze campagne ongeveer tot 5000 keer per keer bekeken. Onze website heeft ongeveer 1000 unieke bezoekers per bericht gehad. Een extra nieuwsbrief van Heemschut is uitgestuurd en heeft 2.500 mensen bereikt. Via televisie is Nieuwsuur op 6 oktober 2016 en 1 Vandaag op 1 november 2016 beiden ongeveer 600.000 keer bekeken.
Een aantal van u heeft via petities.nl aangegeven geld te storten voor onze campagne. Dat is ruimhartig gebeurd. Tot nog toe is aan giften een bedrag binnengekomen. € 3.984,75. Dank daarvoor! Een klein deel van dit bedrag is overgemaakt via www.geef.nl. Een groot deel is via de website van Heemschut binnen gekomen. Daarnaast is ook rechtstreeks geld gestort op de rekening van Heemschut.
We hebben voor de campagne afgerond de volgende (extra) kosten gemaakt:
3.000 euro voor het maken van spotjes voor gebruik op YouTube, de social media (Facebook, Twitter) en op websites
1.000 euro advertentieruimte op social media (Facebook, Twitter)
400 euro donatie aan de Stichting Petities.nl
In 2017 blijft de aftrek voor onderhoud aan monumenten via de inkomstenbelasting bestaan. Blijft wel staan dat het wetsvoorstel daarmee niet van tafel is. Of en hoe verder wordt besloten hangt echter deels ook af van de Tweede Kamerverkiezingen in maart aanstaande. Het ministerie van OCW gaat de komende maanden met de erfgoedorganisaties praten over aanpassingen of veranderingen in de financiering van het stelsel van de monumentenzorg. De huidige minister lijkt hierin deels al een richting te hebben gegeven. Zo is het idee dat er geld komt voor langjarig onderhoud aan grote monumenten, duurzaamheidsmaatregelen en herbestemming. Onderhoud aan rijksmonumenten door particulieren lijkt de huidige minister minder belangrijk te vinden.
Heemschut zet in op behoud van de bestaande middelen en extra inzet van middelen uit andere aandachtsgebieden/beleidsterreinen. Alleen hierdoor kan de erfgoedzorg op peil blijven en een effectieve bijdrage blijven leveren aan onze samenleving. Om sterk te staan en ook om te zorgen dat uw belang wordt gehoord vragen wij u om ons te steunen en lid te worden van Heemschut. Erfgoedvereniging Heemschut bestaat sinds 1911 en is met bijna 5.000 leden een van de grotere erfgoedorganisaties.
Op dinsdag 11 april a.s. is er een informatieavond in Stuifakkers - over Duinzoom 8: wat het was, wat het is en wat het kan worden! Iedereen die alleen maar wil komen kijken, wie mee wil denken en mee wil praten: van harte welkom! Van 20.00 tot 21.00 uur, inloop vanaf 19.30 uur.
Aanmelding s.v.p. z.s.m. via info@duinzoom8.nl, zie de website of Korrie Korevaart, tel. 06 2417 3646
In 2020 is er een studie gedaan om belanghebbenden bij het uitbreiden van steden mee te laten betalen. De Studiegroep Alternatieve bekostiging ruimtelijke gebiedsontwikkeling concludeerde dat dit bestaat.
Uit de introductie:
Zo becijfert het CPB dat de ondertunneling van de A2 in Maastricht tot een toename in de totale woningwaarde van ongeveer 220 miljoen euro heeft geleid en dat de ondertunneling van de spoorlijn in Delft zelfs heeft geleid tot een waardestijging van 400 miljoen euro. De vraag is of en hoe dergelijke monetaire baten (meer) kunnen worden ingezet als alternatieve bekostiging5 voor de dekking van investeringskosten in het ruimtelijke domein.
Kortom, het gaat dus niet concreet om het heffen van gemeentebelasting voor de exploitatie van goed ov. Dat is het lastigste.
Wel staat er:
Zo is er een werkgroep onder voorzitterschap van BZK die onderzoek doet naar de mogelijkheden tot verruiming van het gemeentelijk belastingdomein.
Ook lastig is het uitgangspunt van de studiegroep:
profijtbeginsel mede leidend wordt in de bekostiging van projecten
terwijl de veronderstelling van deze petitie is dat beter/goed openbaar vervoer goed is voor de bedrijven. Zonder een directe kosten/baten-plaatje.
En nog een obstakel waarvoor gekozen wordt:
Een koppeling van opbrengsten aan een bepaald doel vergt daarom een aanpassing van de wet HOF en de huidige begrotingsregels.
Uiteindelijk loopt de studiegroep helemaal vast in nog meer zelf opgelegde beperkingen. De onroerende zaak belasting zou gebruikt moeten worden. De pot geld uit het Gemeentefonds komt in aanmerking. Een opslag bij ov-reizigers. Tol-, cordon,- of kilometerheffing voor automobilisten. Tegelijk mag het niet zorgen voor lastenverhoging van ingezetenen. En zo kom je dus nergens!
De studiegroep blijft met volle kracht de verkeerde kant op redeneren. Op basis van dat profijtbeginsel stellen ze zelfs als de belanghebben:
Ho ho! Corporaties, reizigers, omwonenden en ov-exploitanten wil je juist vooruit helpen. Burgers wil je verleiden het ov te gebruiken. Corporaties en ov-exploitanten hebben een sociale opdracht en zijn per definitie al verliesgevend.
Blijft over: de bedrijven. Dat de genoemde onroerend goed-maffia profiteert is een gegeven. Maar die zullen op hun beurt moeten inleveren als bedrijven extra belast worden als ze zich in die stedelijke omgeving vestigen. Bedrijven zullen immers een verhoudingsgewijs lagere m2-prijs bedingen als de gemeentelijke kosten in Amsterdam hoger zijn dan in pak 'm beet Lelystad.
Halverwege het rapport is de studiegroep zo eigenlijk al volledig ontspoord met verkeerde redeneringen.
Daarna kijken ze naar Engeland, Vlaanderen en Oslo voor voorbeelden. Was de studiegroep cultureel beperkt? Men sprak geen Frans? Want met de Engelsen, Belgen en Noren is het makkelijk kletsen. Met de Fransen niet. Ook al beheer je het Frans, dan nog zijn er culturele obstakels.
Uiteindelijk komt de studiegroep met 15 instrumenten:
Bouwers/ontwikkelaars/grondeigenaren
Vastgoed (bedrijven + particulieren)
Gebruikers/Ov-exploitanten
Overstijgend
Waarbij instrument 15 nog het meeste lijkt op wat deze petitie voorstelt. Maar de potentie ervan krijgt het predicaat 'nvt'. Maar doordat het hele kader van de studie is gebaseerd op verkeerde afslagen levert dat dit op: "De studiegroep is van mening dat regionale-en stedelijke fondsen een nuttig bijdrage kunnen leveren aan de financiering van grootschalige investeringen."
Een heel rapport met een nietszeggende zin als resultaat.
Via dit bericht wil ik alle ondertekenaars ontzettend bedanken. 7500 handtekeningen is een mooi resultaat, met in ieder geval als gevolg dat er een motie met dezelfde strekking is ingediend.
Vanmiddag komt deze motie in stemming. We wachten in spanning af.
Het is zover, donderdag 6 april hebben we uiteindelijk toestemming gekregen om de petitie aan te bieden en gebruik te maken van ons spreekrecht. Vanaf 19.30 is er deze mogelijkheid, exact tijdstip nog onbekend. We zijn alle ondertekenaars dankbaar en zien ons door een groot aantal medestanders gesteund. Mochten jullie in de gelegenheid zijn de publieke tribune te bemannen; jullie zijn van harte welkom ter ondersteuning van de petitie! Veel dank, William en Boudewijn .
We hebben nu 3653 handtekeningen (online en op papier). Super veel en daar zijn we heel erg blij mee:)
Binnenkort gaat de gemeenteraad van Groningen onze cases bespreken. Dan zullen we de handtekeningen aanbieden.
Bedankt voor jullie steun! Menno & Tineke.