Antwoord op de petitie van de wethouder, misschien een stopverbod in de Spuistraat.
Behandeld door Bestuurlijke zaken V&OR
TA2022-000642/ZD2022-008765
Uw petitie/raadsadres van 20 juni 2022 over “Geef het fietspad terug in de Spuistraat”
Beste Amsterdammers,
Hartelijk dank voor uw petitie aan de gemeenteraad van 20 juni 2022 met als onderwerp “Geef het fietspad terug in de Spuistraat”.
In uw petitie vraagt u in de eerste plaats om zo snel mogelijk een tijdelijk fietspad af te tekenen op het nieuw aangelegde trottoir in de Spuistraat. In de tweede plaats doet u een procedurevoorstel om tot een nieuw besluit te komen in de gemeenteraad over een definitieve inrichting.
Daarbij doet u ook een suggestie voor een inrichtingsprincipe waarbij de rijbaan wordt verschoven en een nieuw fietspad wordt aangelegd. Dit gaat ten koste van de parkeerplaatsen aan beide zijden van de weg.
Op 13 juli 2022 heeft de gemeenteraad mij gevraagd om uw brief te beantwoorden.
Ik zal achtereenvolgens ingaan op de voorgeschiedenis en uw vragen.
Voorgeschiedenis
Tijdens de afgelopen coronaperiode, toen er ‘anderhalvemeter’-maatregelen moesten worden getroffen in de openbare ruimte, is het fietspad in de Spuistraat afgesloten om meer ruimte aan de voetganger te geven door de fietser gebruik te laten maken van de rijbaan. Dit is grotendeels als positief ervaren door zowel de buurt als de verkeersdeelnemers in de Spuistraat.
Daarnaast waren er ook kritische geluiden.
De stadsdeelcommissie Centrum heeft op 2 november 2021 nadrukkelijk verzocht om de Spuistraat definitief in te richten als fietsstraat waar de auto te gast is.
Vervolgens is de buurt geconsulteerd, is het voorstel onder andere besproken in de stadsdeelcommissie - met inspraak van voor- en tegenstanders –, besproken met Fietsersbond en getoetst in de Centrale Verkeerscommissie (CVC).
Dit heeft op 17 januari 2022 geresulteerd in een besluit van het Dagelijks Bestuur van stadsdeel Centrum waarin is besloten de Spuistraat definitief in te richten als fietsstraat, waar de auto te gast is. Ook de positieve en negatieve ervaringen uit de coronaperiode zijn meegewogen in het besluit.
De afgelopen maanden is het fietspad verwijderd en omgezet in trottoir. Ook wordt nieuwe bebording geplaatst en nieuwe markering op de rijbaan aangebracht, waaruit duidelijk blijkt dat de auto te gast is in de fietsstraat.
Andere afwegingen om definitief tot een inrichting als fietsstraat te besluiten
1. Historisch veranderende situatie
De Spuistraat met vrijliggend fietspad komt voort uit de situatie van de jaren ‘90 van de vorige eeuw waarbij de Spuistraat nog als hoofdnet voor auto’s fungeerde richting Raadhuisstraat, Rokin, Amstel en Vijzelstraat. Dit was een 50km/u hoofdweg met een veelvoud van de huidige hoeveelheid gemotoriseerd verkeer.
De afgelopen decennia is de functie van de Spuistraat en de wijze waarop de verkeerscirculatie in het stadshart is georganiseerd, veranderd. Zo is van de vroegere doorgaande ontsluitingswegen alleen de Raadhuisstraat nog bereikbaar via de Spuistraat en is de Nieuwezijds Voorburgwal de voornaamste en aangewezen hoofdroute om vanuit het noorden de Raadhuisstraat te bereiken. Dit betekent dat de Spuistraat voornamelijk een buurtfunctie heeft gekregen waar maximaal 30 km per uur mag worden gereden. De Spuistraat vervult nu dus een ondergeschikte rol ten opzichte van het hoofdnet auto. Dit moet ook duidelijk zijn in de wijze waarop een straat is ingericht. Een geasfalteerde vrijliggende rijbaan voor auto’s met een vrijliggend fietspad is niet de juiste indeling.
2. Toekomstbestendigheid
Wanneer het project de Oranje Loper is afgerond, met name de werkzaamheden op de Nieuwezijds Voorburgwal, is er een verdere afname van gemotoriseerd verkeer in de Spuistraat. Het Dagelijks Bestuur van stadsdeel Centrum heeft nadrukkelijk toegezegd, de punten die door de stadsdeelcommissie zijn gevraagd in het ontwerp voor herinrichting mee te nemen. Deze punten overlappen met uw petitie en betreffen:
a. Fietsverkeer richting het noorden mogelijk maken
b. Meer ruimte voor voetganger en fietser
c. Rekening houden met bewoners met een gehandicaptenparkeerplaats op kenteken.
Huidige situatie
Ik deel uw mening dat de huidige situatie in de Spuistraat niet ideaal is. Er wordt frequent geladen en gelost op de rijbaan, waarbij zowel het gemotoriseerd verkeer als het fietsverkeer wordt gehinderd en er soms zelfs gevaarlijke situaties ontstaan. Hierbij moet de kanttekening worden gemaakt dat dit met name in de ochtendspits tot problemen leidt en het buiten deze periode de doorstroming voldoende is en de situatie goed functioneert.
De problemen in de Spuistraat zijn te wijten aan de minimale breedte van de rijbaan. Ondanks het grote aantal laad- en losplekken waar gebruik van kan worden gemaakt, wordt nog veel stilgestaan op de rijbaan, waardoor fietsers gaan uitwijken over het trottoir.
Stadsdeel Centrum kijkt voortdurend naar mogelijkheden voor verdere verbeteringen om de verkeersveiligheid te vergroten en de situatie voor fietsers comfortabeler te maken. Nu wordt onderzocht of een stopverbod, dat samenvalt met de venstertijden voor laden en lossen, soelaas kan bieden. Daarnaast is stadsdeel Centrum in gesprek met Afval & Grondstoffen om te onderzoeken of andere ophaaltijden of -methoden voor het huis- en bedrijfsafval mogelijk zijn.
Volledige herinrichting voorlopig niet mogelijk
Het is de ambitie van het Dagelijks Bestuur van stadsdeel Centrum dat bij de eerstvolgende mogelijkheid de rijbaan van de Spuistraat te verbreden en dat de Spuistraat officieel tweerichtingsverkeer voor fietsers wordt. Er zijn meerdere redenen dat dit niet vóór 2027 kan worden opgepakt.
Denk aan de vele werkzaamheden die al plaatsvinden in dit gedeelte van de binnenstad aan zowel de weginfrastrucutuur (zoals Nieuwezijds Voorburgwal, Raadhuisstraat en Rozengracht) als aan de kademuren en bruggen, de lange voorbereidingstijd die een herinrichting met zich mee brengt en tenslotte de financiële uitdagingen waar de gemeente Amsterdam voor staat.
Geen nieuw besluit door de gemeenteraad
Zoals hiervoor gezegd, is een volledige herinrichting van de Spuistraat de komende jaren helaas niet aan de orde. De bevoegdheid om een besluit te nemen over een nieuwe inrichting van de Spuistraat ligt sinds de verkiezingen van 17 maart dit jaar bij het Dagelijks Bestuur van stadsdeel Centrum.
Daarom zal de gemeenteraad niet betrokken worden in de besluitvorming. Wél zal de projectvoorbereiding als het zover is de normale participatie- en inspraakprocedures doorlopen en zal het Dagelijks Bestuur, zoals gebruikelijk, de stadsdeelcommissie consulteren voorafgaand aan het besluit.
Het door u voorgestelde inrichtingsprincipe
Ik wil in deze brief niet vooruitlopen op hoe de nieuwe inrichting van de Spuistraat er uit moet komen te zien. Ik kan daarom niet ingaan op de door u voorgestelde definitieve oplossing. Er zijn wel enkele basisprincipes waar bij een nieuwe inrichting rekening mee moet worden gehouden. Denk aan de vele bedrijven en instellingen (o.a. OLVG) die in de Spuistraat gevestigd zijn en hun behoefte om te kunnen laden en lossen, de inrichtingsprincipes van Duurzaam Veilig en de transformatie van Amsterdam tot een Autoluwe Stad.
Ik verwacht u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.
Met vriendelijke groet,
Namens het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Amsterdam, Melanie van der Horst
Wethouder Verkeer, Vervoer en Luchtkwaliteit
Inmiddels hebben meer dan 400 personen de petitie ondertekend. Waarvoor onze dank.
Dit is een grote steun richting de gemeente om het genomen besluit te herzien en de boom in leven te laten. Binnenkort sluiten we de petitie. We houden u verder op de hoogte van het inleveren en de reactie hierop.
We hebben inmiddels meer dan 700 handtekeningen uit de wijk verzameld. Deze zullen donderdag aan de gemeenteraad worden gepresenteerd.
We houden iedereen via de Facebookpagina, het wijkblad en Hoplr op de hoogte van de verdere gang van zaken.
Tekenen en delen Samen staan we sterk weg met Rutte.
In een analyse in dagblad Trouw wordt godsdienstpsycholoog Joke van Saane geciteerd:
"Afschaffen van die bijzondere scholen lost volgens Van Saane – lid van de raad van toezicht van een Apeldoornse koepel van openbare en christelijke scholen – niks op. Dan komen er naast de Koranscholen Bijbelscholen, verwacht ze, en daar heeft de overheid in de huidige wetgeving nauwelijks toezicht op."
Maar daartegenover ziet religiewetenschapper Renée Wagenvoord wel voordelen van een openbare school:
"zoals ook Lale Gül die benoemt in haar boek.
Gül schrijft dat ze blij was dat ze op haar openbare school met kinderen in de klas zat met een heel andere achtergrond. Ze vindt dat ze het daarmee beter heeft getroffen dan haar jongere zusje. Dat zit op een islamitische school, met kinderen die islamitisch worden opgevoed."
Een openbare school voor iedereen, met les in levensovertuigingen, zou kinderen meer aansluiting geven bij de samenleving, overweegt de wetenschapper.
Kunstenaar: Arie Berkulin (1939) Titel: Novio Magus Locatie: Waalkade (ter hoogte van het Holland Casino) Jaartal: 1995
Comité van aanbeveling:
Kunstenaars: Adelheid en Huub Kortekaas, Ronald Tolman, Peter Struycken, Jan Samsom, Marc Ruygrok, Klaas Gubbels, Cor Litjens, Gonda van der Zwaag, Henk Visch, Geert Schiks
Romeinse cijfers niet meer te lezen!
Het geheimzinnige beeld op de Waalkade is van zijn betekenis beroofd.
Arie Berkulin heeft het in opdracht van de gemeente in 1995 gemaakt. Hem werd gevraagd een beeldbepalend baken te maken voor een van de belangrijkste plekken van de stad. Daar waar de rivier de stuwwal raakt en eeuwenlang een diepe haven heeft uitgeslepen, kruist de zichtlijn vanaf het Kelfkensbos op de rivier, de Waalkade. Precies daar had Arie Berkulin een dynamisch baken neergezet. Het is een abstract beeld, je ziet niet dadelijk wat het voorstelt, het is zo'n beeld waarbij je even moet nadenken, het geeft z'n betekenissen niet zomaar prijs. Maar als je eromheen loopt, of als je er van een afstand peinzend naar kijkt dan zie je het plotseling. Eerst zijn het alleen maar drie enorme scheve palen met vier dikke platen erop en eronder, de bovenste met een gat erin! Ja hoor, heel imposant! Maar is dat alles? Nou nee. Loop eromheen, bekijk het van een afstand, loop de brug op en zie hoe het ook van verre werkt, en ook vanaf het Kelfkensbos was het een schakel tussen de rivier, de kade en de bovenstad. Zelden zie je beelden die van ver en van dichtbij zo sterk werken. Juist de abstracte eenvoud, de grootheid op die plek maakte het kunstwerk sterk. Dat het Romeinse cijfers waren kwam er bij, die verwijzing naar ons Romeins verleden, was een aanvulling op het baken dat het was.
Helaas, ons Romeinse baken is niet meer. Het is van de trap geduwd, met z'n voeten in het water, van zijn betekenissen beroofd. Door het uit het kruispunt van zichtlijnen te verwijderen kan zich de betekenis niet meer ontvouwen. We kunnen er niet meer goed omheen, het heeft zijn dynamiek verloren. Waarom? Het kan heel goed weer op zijn oude plaats gezet. Dat kan nog steeds! Laten we het beeld in oude glorie herstellen, en weer neerzetten waar het hoort. Op het punt waar bovenstad, beneden stad, kade en rivier elkaar ontmoeten. Berkulin terug in de navel van Nijmegen!
Mieke Koenen