Updates

Niemand begrijpt iets van deze beslissing en iedereen hoopt dat er toch nog een manier gevonden wordt om de dreigende sluiting tegen te gaan.' De kans dat de beslissing van Teeven herzien wordt, is vrij klein.'‘Al hebben we tot het gesprek van de Tweede Kamer over dit onderwerp nog de tijd om onze kliniek goed onder de aandacht te brengen', zegt Karin ten Brinck, directeur behandeling. Met die gedachtegang is burgemeester Peter Snijders het eens.'Ook wij zijn compleet verrast door dit besluit', zegt hij. 'We wisten dat er bezuinigd moest gaan worden en hielden rekening met het verminderen van het budget, maar niet met een complete sluiting.' Door het voornemen van de staatssecretaris zal de kliniek uiterlijk 1 januari 2016 haar poorten definitief sluiten. Met als gevolg dat bijna 500 man personeel op straat zal komen te staan en ruim 220 patiënten elders onderdak moeten vinden. 'We worden afgerekend op een viertal criteria', legt mevrouw Ten Brinck uit. 'De regering wil bij de mogelijkheid van resocialisatie weten waar de patiënt vandaan kwam en waar hij naar toe moet. In de regel komen onze patiënten uit het midden en het westen van ons land en dus zou de resocialisatie ook daar moeten plaats vinden.' Veldzicht heeft daarnaast veel verouderde gebouwen, die eigenlijk afgeschreven zijn. Ook richt Teeven zich op de werkgelegenheid en de specialisaties die binnen de instelling aanwezig zijn. 'Met respect voor de lange traditie van Veldzicht voor deze omgeving, ruim 120 jaar, en de kennis en kunde die hier in huis zijn heeft men besloten deze kliniek in z’n geheel te sluiten.' Het personeel snapt niet dat de criteria van de staatssecretaris niet het gelijk van Veldzicht bewijzen. 'We voldoen aan alle punten, hebben het zelfs financieel goed op een rijtje maar worden nu wel gesloten.' De indruk bestaat bij velen dat Balkbrug als wisselgeld is gebruikt voor het openhouden en zelfs uitbreiden van de instelling in Veenhuizen. Iets dat niet door de leidinggevenden hardop betwist wordt. Behalve dat sluiting van FPC Veldzicht een drama is voor het personeel en de patiënten heeft het voornemen ook een grote impact op het dorp Balkbrug en omgeving. 'Veel mensen die hier werken komen uit de directe omgeving van Veldzicht', weet Peter Snijders te melden. 'Onze regio is niet echt zielig, maar als je praat over ruim 700 banenverlies in de bouw, ruim honderd bij Wavin en nu dan 500 bij Veldzicht, dan zie ik nog niet zo maar alternatief werk voor hen.' Het ministerie heeft wel de belofte gedaan dan er gekeken wordt naar alternatieve werkplekken. Maar deze zijn niet direct naast de deur te vinden. Ook voor de lokale middenstand betekent de toekomstige sluiting van Veldzicht een flinke klap. Veel winkels hebben patiënten van Veldzicht tot het clientèle. 'Daar moeten we in de komende jaren al wel vast rekening mee gaan houde', zegt slager Erik Dirksen. Samen met een aantal ondernemers is hij aanwezig om het belang van het dorp te benadrukken. Een ander aspect is de aanwezigheid van de brandweer in Balkbrug. Zonder Veldzicht zou de nieuwe bluswagen niet aangeschaft zijn en is de kans groot dat de brandweer in de komende jaren uit het dorp moet verdwijnen. 'Mede dankzij het aantal uitrukken richting Veldzicht beschikt het dorp over een eigen brandweerpost en –korps.'

Maandag was er een actie bij de kliniek om de sluiting tegen te gaan. In de rijksinstelling verblijven 215 patiënten. Veldzicht is bovendien de enige tbs-inrichting met ook een afdeling voor bejaarde tbs'ers. Bij de instelling werken veel Drenten.

Willem Anker in een brief aan Veldzicht. "We hebben ruim 30 jaar contact met uw instelling die door ons als zeer toegankelijk wordt beschouwd." Anker spreekt zijn verbazing uit over het feit dat juist Balkbrug dicht moet, vooral omdat de kliniek altijd kwaliteit geleverd heeft en er verschillende disciplines zijn. "Bovendien worden veel TBS-gestelden, die elders niet meer verder kunnen verblijven, opgenomen op de ICU-afdeling." Het advocatenkantoor hekelt de korte termijn politiek die in Den Haag bedreven wordt. Tot voor enige jaren werd er ieder jaar zo'n 200 à 300 keer TBS opgelegd. Een aantal dat fors is afgenomen, mede omdat rechters in Nederland minder snel de zwaarste maatregel, oftewel TBS met dwangverpleging, opleggen. Men kiest voor mildere alternatieven zoals TBS met voorwaarden en gecombineerde gevangenisstraf met een voorwaardelijk deel. "Maar", constateert Anker, "de bewindslieden spreken zichzelf ook tegen. Mr. Teeven heeft meegedeeld dat de gemiddelde TBS-duur aanzienlijk lager moet worden. Met als te verwachten gevolg dat rechters sneller tot oplegging van die maatregel zullen overgaan, maar ook dat cliënten minder vaak deze strafmaatregel zullen weigeren." Anker & Anker verwacht dat er over enige jaren weer behoefte is aan TBS-capaciteit, maar dat dit volstrekt onvoldoende erkend wordt door de beleidsbepalers.

'Misschien afslanken. Dat is oké, maar helemaal de nek omdraaien nee,' betoogde directeur Veenstra. In reactie op Wim Boersma van de ChristenUnie, die zich afvroeg wat er met de patiënten in Veldzicht gaat gebeuren, die nooit meer vrij komen en tot het einde toe in de inrichting willen blijven, gaf Veenstra aan met name voor die groep mensen het ergste te vrezen. 'De voorgenomen sluiting is vooral ook bij hen zo hard binnengekomen dat we afgelopen weekend al suïcide-preventiemaatregelen hebben moeten nemen,' liet de directeur weten. Namens alle acht raadsfracties in de gemeente Hardenberg sprak CDA-voorman Dirk van der Valk met betrekking tot het besluit om Veldzicht te sluiten over een klap in het gezicht van Balkbrug. 'Temeer omdat nog in november 2011 het gebied als beschermd dorpsgezicht is aangewezen door het Rijk. Nu wordt het hart daaruit gesneden.' De politiek beloofde alle betrokkenen alle invloed aan te wenden om het tijd te keren. 'Dat zal alleen kunnen met een alternatief plan. We moeten met cijfers aantonen dat het ontzettend stom zou zijn om een financieel gezonde instelling met zoveel kwaliteit en kunde als Veldzicht te sluiten, ook om reden van werkgelegenheid. Iedereen weet dat er bezuinigd moet worden, maar wij moeten aantonen dat met sluiting goedkoop uiteindelijk duurkoop blijkt te zijn,' aldus burgemeester Peter Snijders.

Met die wetenschap verlieten tientallen werknemers van de kliniek gisteravond het gemeentehuis van Hardenberg. Tijdens de raadsvergadering mochten algemeen directeur Nienke Feenstra, actiecomitélid Angela Besseling en Henk Hof van Plaatselijk Belang Balkbrug hun zegje doen. Allemaal hadden ze dezelfde boodschap, die ook met spandoeken en pamfletten werden uitgedragen: help voorkomen dat Veldzicht dicht gaat, zoals staatssecretaris Fred Teeven van Justitie heeft besloten. De partijen kondigden allemaal aan een stevige lobby te gaan voeren. En dat moet snel want er is in de Tweede Kamer op korte termijn een debat aangevraagd over de bezuinigingsvoorstellen van Teeven. "We gaan twee hectische weken tegemoet", vatte burgemeester Peter Snijders het samen. Er worden argumenten gezocht om Kamerleden te bewegen Veldzicht en daarmee het dorp Balkbrug te ontzien. Daarbij zullen alternatieven op tafel moeten komen, want Teeven ontkomt niet aan bezuinigingen. Een mogelijkheid is volgens directeur Feenstra het afbouwen van tijdelijke behandelplaatsen bij andere klinieken. Ook het feit dat Veldzicht met succes patiënten behandelt die ergens anders niet behandelbaar zijn, de goede financiële prestaties en verkeerde opvattingen van Teeven over resocialisatie van patiënten in de Randstad worden in de strijd gegooid. Voor de gemeente telt het economisch belang. De regio wordt met 500 ontslagen zwaar getroffen. "Sluiting is de doodsteek voor het dorp", zei PB-voorzitter Hof.

Die beslissing heeft een schok teweeg gebracht in het kleine Overijsselse dorp. De kliniek is een groot onderdeel van de gemeenschap en dus legt men zich er niet zomaar bij neer. Maandag staakte het personeel al en de komende tijd staan er nog meer acties op de rol. Directeur Nienke Feenstra van het Forensisch Psychiatrisch Centrum doet haar verhaal.

Volgens één van hen is de behandelwijze in Balkbrug veel effectiever dan die in andere inrichtingen. "Hier heb je nog uitzicht op een leven buiten de muren." De kliniek in Balkbrug is ruimer opgezet dan veel andere inrichtingen. Gevangenen kunnen in Balkbrug binnen de muren van de gevangenis al relatief snel veel vrijheden verwerven door verantwoordelijkheid te tonen. Ook worden gevangenen na hun vrijlating niet aan hun lot over gelaten. Ze worden nog jarenlang intensief begeleid door medewerkers van de kliniek.