Nieuws

De bescherming van kwetsbare groepen, zoals kinderen, ouderen en mensen met een verminderde weerstand, staat voor mij centraal. De petitie ‘Bescherm onze gezondheid en natuur met minder bestrijdingsmiddelen’ is aangeboden aan de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Op 4 juni 2025 verzocht de commissie om een reactie. Met deze brief doe ik u, mede namens de minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, mijn reactie toekomen.

De indieners vragen onder andere om:

• toepassing van het voorzorgsbeginsel en aanscherping van toelatingsregels;
• betere bescherming van omwonenden, werknemers en kwetsbare groepen;
• brede spuitvrije zones rondom woongebieden, scholen en zorginstellingen;
• een snelle transitie naar natuurinclusieve en biologische landbouw.

Voorzorgsbeginsel
De minister van LVVN gaat in haar brief van 19 november 2024 in op de wijze waarop het voorzorgsbeginsel wordt toegepast bij de toelating van gewasbeschermingsmiddelen. Deze mogen alleen op de markt worden gebracht als uit een Europees geharmoniseerde wetenschappelijke risicobeoordeling is gebleken dat er geen onaanvaardbare risico’s zijn voor mens, dier en milieu. Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) beoordeelt dit in Nederland binnen de (toelatings-)kaders van de Verordening 1107/2009 en maakt daarbij gebruik van strenge veiligheidsmarges. Hierin wordt rekening gehouden met kwetsbare groepen, zoals kinderen, ouderen en mensen met gezondheidsproblemen. Er wordt geen toelating afgegeven voor middelen als bij toetsing aan de toetsingskaders wordt vastgesteld dat het gebruik gezondheidsrisico’s met zich mee brengt, in overeenstemming met het voorzorgsbeginsel.

Wanneer nieuwe wetenschappelijke inzichten daartoe aanleiding geven, kan een toelating worden aangepast of ingetrokken of kan worden ingezet op methodiekontwikkeling om de beoordelingskaders van gewasbeschermingsmiddelen te verbeteren. Bescherming van omwonenden, werknemers en kwetsbare groepen Nieuwe wetenschappelijke inzichten zorgen voor een continu proces van verbetering van het beoordelingskader. In opdracht van het kabinet worden verschillende wetenschappelijke onderzoeken gedaan op het gebied van gezondheid en gewasbeschermingsmiddelen. Het SPARK-onderzoek wordt uitgevoerd door het RIVM en richt zich op het ontwikkelen van een teststrategie om de mogelijke relatie tussen gewasbeschermingsmiddelen, waaronder glyfosaat, en de ziekte van Parkinson te onderzoeken. Het onderzoek is in 2023 gestart en heeft een looptijd van vijf jaar. Zie voor de voortgang van dit onderzoek de meest recente voortgangsrapportage.1 Het tweede Onderzoek Bestrijdingsmiddelen en Omwonenden (OBO-2) richt zich op de relatie tussen blootstelling van omwonenden en de volgende ziektebeelden/aandoeningen: de ziekte van Parkinson, leukemie (bij kinderen) en lymfomen (bij volwassenen), COPD/astma, cognitieve effecten bij kinderen en gezondheidsklachten via meldingen bij huisartsen. Dit onderzoek duurt acht jaar en is in 2023 gestart. Het wordt uitgevoerd door een consortium van kennisinstituten onder leiding van het RIVM. Het onderzoek borduurt voort op het OBO-onderzoek.2 Uit het OBO-onderzoek bleek dat omwonenden van bollenvelden bestrijdingsmiddelen binnenkrijgen. De gemeten gehalten van de onderzochte bestrijdingsmiddelen in de lucht of urine bleven onder de risicogrenzen. Het RIVM heeft wel geadviseerd om nader onderzoek te doen. Dit wordt nu gedaan in het OBO-2 onderzoek. De indieners hebben in hun brief hun bezorgdheid geuit over de cumulatieve (cocktail-)effecten van gewasbeschermingsmiddelen. De risico’s en effecten hiervan worden per middel afzonderlijk beoordeeld. Gelijktijdige blootstelling aan meerdere middelen kan leiden tot cumulatieve effecten. In opdracht van de ministeries van LVVN en VWS draagt het RIVM bij aan de ontwikkeling van nieuwe Europese risicobeoordelingsmethoden, waarbij het initiatief bij de Europese Commissie ligt. Er bestaat vertrouwen in het huidige toelatingsbeleid, dat werkt met veiligheidsmarges en al rekening houdt met cumulatie in bepaalde situaties (zoals tankmixen). Het RIVM werkt samen met EFSA aan een model om de gezondheidsrisico’s te berekenen van het gelijktijdig binnenkrijgen van meerdere gewasbeschermingsmiddelen. Dit model is 1 Kamerstukken II 2024/25, 27 585, nr. 707. 2 Kamerstukken II 2018/19, 27 858, nr. 450. Pagina 3 van 4 inmiddels geschikt om de cumulatieve effecten te bepalen van de blootstelling aan verschillende gewasbeschermingsmiddelen, die al op de markt zijn en effect hebben op de schildklier, het zenuwstelsel en de foetale ontwikkeling van het zenuwstelsel. Op basis van deze berekeningen hebben EFSA en het RIVM inmiddels verschillende resultaten gepubliceerd. De conclusie hieruit is dat de cumulatieve blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen bij de tot nog toe onderzochte effecten geen risico voor de gezondheid inhoudt. De financiering van het project, waarin het RIVM en EFSA samenwerken, is verlengd tot 2029. Het kabinet streeft ernaar deze methodiek in overeenstemming met de meest recente wetenschappelijke inzichten te actualiseren. Brede spuitvrije zones rondom woongebieden, scholen en zorginstellingen De indieners doen daarnaast een oproep voor brede spuitzones. De minister van LVVN financiert een onderzoek door WUR en RIVM naar de haalbaarheid van een rekenmethode voor het bepalen van veilige spuitvrije zones bij het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in bebouwde of nog te bebouwen gebieden. Als dit haalbaar blijkt, zou deze rekenmethode een ondersteunend middel voor decentrale overheden kunnen zijn om lokale belangen, waaronder die van bedrijven en omwonenden, af te wegen. Ook wordt er een verkenning uitgevoerd naar een informatiepunt voor omwonenden in de bestaande structuur. Dit draagt bij aan het beter en breed informeren over mogelijke gezondheidsrisico’s. De transitie naar een duurzame, biologische en natuurinclusieve landbouw De indieners doen een oproep voor een transitie naar een duurzame, biologische en natuurinclusieve landbouw. In het kader van het gewasbeschermingsbeleid wordt de inzet toegelicht binnen de bredere transitie naar een duurzamer landbouwsysteem. Het gewasbeschermingsbeleid richt zich op het terugdringen van de afhankelijkheid van chemische gewasbeschermingsmiddelen. Dit wordt onder meer gedaan door de ontwikkeling en stimulering van alternatieve teeltsystemen en technieken. Daarbij wordt er ingezet op het verkleinen van mogelijke risico’s en effecten van het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen door onder meer innovatieve toepassingstechnieken en het terugdringen van emissies. Het beschermen en bevorderen van de gezondheid van mensen in Nederland, én in het bijzonder van kwetsbare groepen, door actief beleid te voeren op een gezonde leefomgeving, blijft belangrijk voor dit kabinet. Daarin liggen zowel specifieke als gezamenlijke taken en verantwoordelijkheden, onder meer op het terrein van landbouw, water en arbeidsomstandigheden. Waar nodig en mogelijk wordt in afstemming tussen VWS, LVVN, IenW en SZW ‘gezondheid’ expliciet benoemd en meegenomen in het beleid. Uw Kamer wordt geïnformeerd, zodra de resultaten van lopend onderzoek en relevante beleidsontwikkelingen beschikbaar komen. Hoogachtend, de staatssecretaris Jeugd, Preventie en Sport Judith Zs.C.M. Tielen

Maar het lijkt wel alsof er echt totaal niets rondom dit onderwerp leeft onder ons volk. Of iedereen steekt bewust als een struisvogel zijn kop/hoofd in het zand! Onbegrijpelijk... Het moet maar gewoon doorgaan want we zijn al te ver weg... staat u daar zo in? Droevig... u vermoord dus indirect ook levens van kinder slachtoffers door uw wegkijken. Sta op!

Volgens de initiatiefnemer leidt dit tot stigma en maatschappelijke uitsluiting van deze groep mensen. Aangezien de petitie gaat over beeldvorming in de mediasector zal ik, als minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, op verzoek van de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport, reageren op deze petitie.

Ik wil de initiatiefnemer bedanken voor het aanbieden van deze petitie. De petitie laat zien dat het onderwerp onder veel mensen leeft en geeft ook blijk van betrokkenheid bij de mediasector en het media-aanbod. Ik vind het belangrijk dat media-aanbod, en in het bijzonder het aanbod van de publieke omroep, de brede samenleving in Nederland aanspreekt en dat mensen zich hierin herkennen. Dit geldt ook voor mensen met een beperking en die neurodivers zijn of een psychische kwetsbaarheid hebben. De publieke omroep heeft op basis van de publieke mediaopdracht de taak om onder andere media-aanbod te verzorgen dat op evenwichtige wijze een beeld van de samenleving geeft. Publieke mediadiensten gaan daarbij zelf over de inhoud van het aanbod dat ze maken.

De petitie bevat een conceptmotie met verschillende voorstellen voor het aanscherpen van artikelen uit de Mediawet 2008. Het gaat in het bijzonder over de artikelen 2.88, vijfde lid, artikel 3.5, derde lid, artikel 3.29d, en artikel 4.1a, van de Mediawet 2008. Deze eerste drie artikelen gaan over de passende maatregelen die een media-instelling behoort te treffen om te voorkomen dat het media-aanbod aanzet tot geweld of haat tegen een groep of personen die deel uitmaken van die groep. Het laatste artikel gaat over de voorwaarden waaronder content die schadelijk kan zijn voor jongeren, verspreid mag worden.
In deze brief zal ik niet inhoudelijk reageren op de voorgestelde motie in de petitie, maar ik heb deze wel gedeeld met het Commissariaat voor de Media (hierna: het Commissariaat), de toezichthouder op de Mediawet, zodat hij op de hoogte is van het signaal.

In de afgelopen jaren zijn er vanuit OCW verschillende stappen gezet die bijdragen aan een grotere bewustwording rondom de representatie van mensen met een beperking in de media. In 2023 heeft het Commissariaat voor het eerst de representatie van mensen met een beperking meegenomen in zijn tweejaarlijkse representatiemonitor. Hierin wordt inzicht gegeven in de representatie van mensen met een beperking in non-fictie programma’s. De monitor geeft onder andere aan in welke rol mensen met een beperking in dit type programma’s te zien zijn. De resultaten uit dit eerste onderzoek laten zien dat mensen met een beperking weinig gerepresenteerd zijn in het Nederlandse media-aanbod.1 Mijn ambtsvoorganger heeft de sector bij de publicatie van het rapport dan ook gewezen op het belang om hier over in gesprek te blijven en te kijken hoe deze representatie versterkt kan worden. Ik vind het dan ook belangrijk en goed dat het Commissariaat dit onderdeel structureel heeft opgenomen in de representatiemonitor.

Daarnaast heeft OCW in de werkagenda voor de uitvoering van het VN-verdrag Handicap maatregelen aangekondigd die moeten helpen om de cultuur- en mediasector toegankelijker en inclusiever te maken voor mensen met een beperking.2 OCW doet dit onder andere door samen met VWS het inclusiepact media te ondersteunen, waarbij de inzet is om jonge mensen met een beperking en die werken in de cultuur en mediasector zichtbaarder te maken. Daarnaast wordt momenteel in opdracht van OCW onderzoek gedaan naar de toegankelijkheid van de audiovisuele sector.

1 Monitor represenatie 2023, bijlage bij Kamerstukken II, 2024-25, 30221, nr. 2 411. 2 Kamerstukken II, 2024-25, 24170, nr. 362

En als je kunt: kom naar het gemeentehuis voor het overhandigingsmoment, of blijf voor de raadsvergadering. Want raadsleden nemen signalen serieuzer wanneer ze zien dat bewoners massaal betrokken zijn (ja, echt waar).

Aanbieden petitie: Waar - Gemeentehuis, Huize Swaensteyn - Herenstraat 72-74 - Voorburg Wanneer - dinsdag 9 december 2025 - petitie: 18.50 uur (gewijzigd) - raadsvergadering: 19.30 uur — publiek welkom op de tribune

Petitie tekenen: https://parkerenmallofthenetherlands.petities.nl zie ook: https://nextdoor.nl/p/7CjBYTGjtqXN?utm_source=share.

Tot slot: grote waardering wil ik overbrengen aan iedereen die al heeft bijgedragen. Heel veel dank daarvoor: bijna 1.300 steunbetuigingen spreken boekdelen! Samen laten we zien dat omwonenden gehoord moeten worden.

Volgens Bax wilde hij hiermee zekerstellen dat er geen twijfel kon bestaan over de ontvangst van de documenten.

Bezorgdheid en veiligheidsmaatregelen Sinds de publicatie door de gemeente over de intentieverklaring en de betrouwbaarheid zegt Calvin Bax dat hij vanuit bepaalde inwoners negatieve reacties heeft ontvangen, waaronder scheldwoorden. Volgens hem heeft dit ertoe geleid dat hij extra veiligheidsmaatregelen rond zijn woning heeft getroffen.

Ook verwijst Calvin Bax naar berichten die verschenen zijn via dorpskrant PC55, waarin – volgens hem – informatie uit gemeentelijke communicatie is herhaald over de intentieverklaring. Calvin Bax benadrukt dat hij dankbaar is voor de verslaggever die eerder navraag deed naar de achtergrond van de intentieverklaring, waarna de gemeente liet weten dat er op dat moment geen officiële stukken beschikbaar waren en dat bewoners slechts delen van informatie “via via” hadden vernomen.

Kritiek op publicatie en aangekondigde stappen Calvin Bax stelt dat de gemeente in een eerder gepubliceerd bericht op haar website onjuiste informatie heeft verspreid over de intentieverklaring. Hij geeft aan dat dit volgens hem de betrouwbaarheid van de intentieverklaring heeft geschaad. Daarom is Calvin Bax voornemens om via civiele procedures een rectificatie en openbare excuses van de gemeente te vragen. Ook geeft hij aan PC55 te willen aanspreken op het naleven van journalistieke standaarden zoals hoor en wederhoor. Calvin Bax benadrukt dat zijn doel is dat er een correcte rectificatie wordt gepubliceerd en dat eventuele proceskosten op PC55 zullen worden verhaald.

Uitspraken van Calvin Bax Calvin Bax sluit zijn verklaring af met stevige woorden over de huidige bestuurscultuur, waarbij hij zijn zorgen uitspreekt over transparantie en correcte informatievoorziening door de gemeente. Volgens hem moet een gemeentebestuur “open, eerlijk en transparant” zijn en zouden dergelijke stappen niet nodig moeten zijn.

“Weet wie je stemt op 18 maart 2026,” aldus Bax. “Een gemeente hoort betrouwbare informatie te verstrekken en zich aan wettelijke verplichtingen te houden. Ik zou mij schamen als ik in een bestuur zat dat inwoners onvolledig of onjuist informeert. Dat is niet waar inwoners en ondernemers voor kiezen.”