Zie http://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:HR:2016:769.

Het zag er al niet goed uit na het preadvies van de Advocaat-Generaal. De Hoge Raad heeft de Stichting Erfpachtersbelang Amsterdam SEBA in diens proces tegen de gemeentelijke erfpachtaanpassingen aan het einde van het tijdvak in het ongeljik gesteld. We kunnen geen beroep doen op Europese richtijnen voor consumentenbescherming van 1993, want de erfpachtovereenkomsten dateren veelal van voor die tijd. De eenzijdige procedure van canonherziening kan volgens de hoogste rechter door de beugel 'gezien de ratio en rechtvaardiging' van deze herzieningen. Kortom, we hebben juridisch weinig poot om op te staan, want de (eenzijdige) manier waarop de gemeente omgaat met het vaststellen van de nieuwe canon aan het eind van het tijdvak staat in de contracten al aangekondigd.

Conclusie: te meer reden om de zaak langs politieke weg aan te pakken en te laten zien dat de uitkomsten van de gemeentelijke handelwijze onredelijk en onbetaalbaar is. En dat het echt anders moet, desnoods met canonstakingen of andere methoden. We moeten nog harder ons best doen, omdat de gemeente ongetwijfeld aan deze uitspraak steun zal ontlenen voor het voortzetten van zijn beleid. Wij komen niet met formeel juridische, maar met menselijke en politieke argumenten dat het anders moet, en kàn.

Als alternatief voor de 50-jaars perioden van de pachtsom (canon) heeft het college van B&W aangekondigd eeuwigdurende erfpacht te willen invoeren. Maar de bedragen die dan genoemd worden voor de afkoop of jaarlijkse betaling zijn enorm hoog en voor velen onbetaalbaar. Wie hier niet op ingaat krijgt aan het einde van het tijdvak van 50 jaar waarna de gemeente nieuwe canon mag vaststellen ook te maken met zeer sterke canonverhogingen (en dat verder iedere 50 jaar). Tijdens de bijeenkomst bleken veel mensen eerst niet te beseffen dat zij door het ‘afromen’ van de waardevermeerdering van de grond op enig moment gedwongen zullen worden hun huis te verkopen, en dan voor een sterk gedrukte prijs.

Na een soortgelijke geslaagde buurtactie in Buitenveldert, hopen de initiatiefnemers nu via verdere actie en netwerkcontacten een protestbeweging op gang te brengen. Deze zal zich vooral richten op het ter discussie stellen van de bestaande erfpachtcontracten, omdat deze onverhoedse en onaanvaardbare extra woonlasten opleveren. De aanwezigen waren blij dat een gemeentelijke vertegenwoordiger een aantal grondbegrippen en de nieuwe plannen kwam uitleggen. Maar het belangrijkste verschil van inzicht met de mensen in de zaal betrof het gegeven dat de gemeente meent dat zij steeds nieuwe erfpachtvoorwaarden eenzijdig kan opleggen. De vraag bleef onbeantwoord welke schuld het nu eigenlijk voor de gemeente noodzakelijk maakt om de financiering van de grond te verhalen op de erfpachters. Deze grond is immers ooit aangeschaft voor een bepaalde historische grondprijs (meestal enkele duizenden guldens) en voor die prijs staat de grond ook in de gemeentelijke balans.

De bijeenkomst werd afgesloten met vier actiepunten: erfpachters gaan zich verenigen in de daarvoor bestaande organisaties en via sociale media. vanuit een collectieve machtspositie willen zij onderhandelingen afdwingen, desnoods via een canonstaking (ophouden erfpacht te betalen); inspraak is geen manier om wilsovereenstemming voor erfpachtcontracten te verkrijgen; wat ooit is vastgelegd in Algemene bepalingen en erfpachtcontracten kan best worden vervangen door nieuwe, betere voorwaarden als gemeente en erfpachters het daarover eens worden; canon (pachtsom) is geen natuurgegeven. oproep bezwaar aan te tekenen tegen de WOZ-waardevaststellingen voor erfpachtwoningen, omdat die uitgaat van de fictie van volle eigendom.