Updates

Daarnaast hebben wij hier ook een symposium rondom georganiseerd.

1 Ook Navalny stond voor deze hoekstenen en probeerde deze in zijn land, Rusland, een land waar het aan deze hoekstenen ontbreekt, op te bouwen. Dat moest hij met zijn leven bekopen.

Over de hele wereld wordt over Navalny gesproken als held of als symbolisch figuur voor verzet. Maar is Navalny heilig? Welnee. En dat weten we. We kennen zijn vroegere ultranationalistische sentimenten en dat hij de annexatie van de Krim door Moskou in 2014 niet veroordeelde 2, maar we weten ook dat hij op die woorden teruggekomen is. Vanuit de gevangenis heeft hij zich verzet tegen Poetins oorlog in Oekraïne en vroeg hij om terugtrekking van de Russische troepen uit heel Oekraïne. 3, 4 Oftewel: voortschrijdend inzicht, wat hem een mens maakt zoals u en ik. En toch was hij daarnaast nog meer. Hij was een vrijheidsstrijder, boegbeeld van de anti-corruptiebeweging in Rusland en bovenal een moedig man. Een man wiens naam níet in de doofpot mag worden gestopt zoals Rusland dat het liefst wel ziet. Het minste wat wij dan kunnen doen, is laten zien aan Rusland dat wij het daar niet mee eens zijn door hen blijvend bloot te stellen aan de naam Aleksej Navalny.

Het aantal handtekeningen is bijzonder uniek, vertelt Reinder Rustema, oprichter van Petities.nl: "Sinds Petities.nl begon in 2005 is er van de krap 18.000 petities maar één andere petitie geweest die gericht was aan een gemeenteraad die meer ondertekeningen trok."

Het spreekt voor zich dat wij ondertekenaars het liefst zien dat het verzoek om de straatnaam te wijzigen ingewilligd wordt. Wij zijn ons ervan bewust dat er mogelijke tegenargumenten zijn en het eerdere zelfde verzoek van Richard de Mos eind 2021 is afgewezen. Echter, de omstandigheden en feiten zijn inmiddels gewijzigd. Middels deze brief willen wij u daarom tevens laten zien waarom het veranderen van de straatnaam – ook rekening houdend met mogelijke tegenargumenten – wél belangrijk is en nu zeker wél mogelijk zou moeten zijn.

De praktijk laat zien dat vernoemingen mogelijk zijn
Allereerst laat de praktijk zien dat het mogelijk is. Nederland zou namelijk niet het eerste land zijn dat met een dergelijk initiatief zou komen:

• Het stadsbestuur van de Amerikaanse hoofdstad Washington DC heeft besloten om de straat waar de ambassade van Saoedi-Arabië is gevestigd, te hernoemen naar de vermoorde journalist Jamal Khashoggi. 5 Hij werd in 2018 om het leven gebracht nadat hij het Saoedische consulaat in Istanbul was binnengegaan. Dit voorbeeld is uiteraard niet Rusland gerelateerd, maar heeft wel hetzelfde achterliggende idee.
• De Russische ambassade in de Litouwse hoofdstad Vilnius heeft van de lokale autoriteiten een nieuw adres gekregen in maart 2022. De diplomatieke post bevindt zich nu aan de 'Oekraïense Heldenstraat'.6
• In Praag, Tsjechië, werd in 2020 het plein waar de Russische ambassade aan ligt omgedoopt tot het Boris Nemtsov plein. Een eerbetoon aan de Russische oppositiepoliticus, en fel criticus van president Poetin, die in februari 2015 om de hoek van het Kremlin werd vermoord. 7
• In Stockholm, Zweden, is in 2022 de bushalte naast de Russische ambassade van naam veranderd. Van ‘Fyrverkarbacken’ naar ‘Fria Ukrainas plats’ (‘Vrij Oekraïne plaats’). Ook het park ertegenover heeft die naam gekregen. 8

In geen van deze gevallen ontstond, zover bekend, een escalatie tussen betrokken landen met negatieve invloed op de veiligheid van burgers. Nog meer initiatieven zijn te vinden op de wikipediapagina ‘List of streets renamed due to the Russian invasion of Ukraine’. 9

De wens tot een specifieke vernoeming naar Navalny is er niet enkel in Nederland
Bovengenoemde voorbeelden gaan niet specifiek over de vernoeming naar Navalny, maar zijn voorbeelden die voor zijn dood al zijn opgezet en doorgevoerd. Wij hebben begrepen dat een vernoeming enkel kan naar een persoon die overleden is en merken dat juist nu na

In honoring Alexei Navalny through this petition, we not only recognize his personal sacrifices and bravery but also send a clear message that his struggle for a more democratic and fair society will not be forgotten. – Een ondertekenaar

Navalny’s dood de behoefte groot is om deze straatnaam wijziging door te voeren. De massale steun voor de petitie laat dit zien. Maar ook buiten Nederland leeft deze wens. Er zijn signalen dat andere landen ook (zullen gaan) onderzoeken wat de mogelijkheden zijn tot vernoeming van een straat rondom de Russische ambassade naar Navalny:

• “Die Behrenstraße in Berlin in Alexej-Nawalny-Straße umbenennen!” De Duitse variant van de voorgelegde petitie heeft inmiddels ruim 46.000 handtekeningen. Meerdere toonaangevende organisaties en mensen hebben de petitie ondertekend. 10
• “Durbin, Cassidy Introduce Bill To Rename Street Near The Russian Ambassador's Residence After Alexei Navalny” Na de dood van Navalny hebben de Amerikaanse Senaat Majority Whip Dick Durbin en de Amerikaanse senator Bill Cassidy op 26 februari een wetsvoorstel ingediend om een deel van de straat nabij de Russische ambassade in de Verenigde Staten te hernoemen naar “Alexei Navalny Way.” 11
• “Protesters ‘rename’ street in front of Russian Consulate in Kirkenes after killed opposition leader Navalny” Kirkenes, Noorwegen, is een van de weinige plaatsen in de Scandinavische landen waar Rusland nog steeds een actief consulaat-generaal heeft. De burgemeester van Kirkenes, Magnus Mæland, zegt dat hij het idee steunt, omdat dit de betrokkenheid bij vrede en vrijheid van de burgers toont. Hij zegt dat het kán en dat hij wil dat alle lokale politici erover gaan nadenken. 12
• “Proposal in Bucharest Council to change Russian Embassy street name to Alexei Navalny Street” Het lijkt erop dat ze in Boekarest, Roemenië, al een stap verder in het proces zijn om de straatnaam bij de Russische Ambassade te vernoemen naar Navalny. Er zou al een ontwerpbesluit op tafel liggen omtrent de hernoeming. 13
• “Politicians support renaming Russian embassy street to ‘Aleksej Navalnyjs Gade’” In Kopenhagen, Denemarken, wordt het initiatief onder andere gesteund door de burgemeester voor werkgelegenheid en integratie (vergelijkbaar met een wethouder in Nederland) en wordt het veranderen van de naam een “zeer belangrijk” signaal genoemd. 14

Verder zijn er ook acties opgezet in Malta (de oppositieleider heeft een verzoek ingediend om de straat waar de Russische ambassade in Malta is gevestigd te hernoemen naar Navalny) 15, Italië (waar Italiaanse burgers de straat voor de ambassade in Rome al symbolisch hernoemd hebben) 16, Canada (waar een vergelijkbare petitie 10.000 handtekeningen heeft) 17 en New York, VS, (waar de petitie voor het hernoemen van de straatnaam voor het Consulaat van Rusland bijna 8.000 handtekeningen heeft) 18.

Impact van een wijziging op de bewoners en bedrijven in de straat
We zijn ons bewust van de lokale impact van een wijziging, namelijk de impact op de bewoners en bedrijven in de straat. We stellen daarom voor om de naam van slechts een gedeelte van de straat te wijzigen, namelijk enkel het groene gedeelte op de afbeelding hieronder. Deze splitsing zou natuurlijk aanvoelen, omdat de Alexander Gogelweg de straat op dit moment ook al in tweeën verdeelt.

Met dit voorstel zouden naast de Russische Ambassade enkel drie andere adressen getroffen worden door de verandering. Een internationaal farmaceutische organisatie, de officiële residentie van de ambassadeur van Noorwegen en de Berlagekerk. Om met die laatste te beginnen: Het lijkt erop dat de kerk op dit moment niet in gebruik is. De invloed van een adreswijziging zal daarom relatief klein zijn. Verder hebben we reeds contact gezocht met de Noorse ambassade. Logischerwijs mogen/kunnen zij, als gast van de stad Den Haag, geen uitspraken doen over deze wijziging. Ze geven in hun antwoord aan ons initiatief met interesse te zullen volgen.

Voorschriften rondom het wijzigen van een straatnaam
We zouden u ertoe willen uitnodigen verder te kijken dan enkel uitvoeringsvoorschriften. In de eerdere afwijzing werd verwezen naar uitvoeringsvoorschriften met betrekking tot naamgeving. Uiteraard bestaan voorschriften met een goede reden. Ze komen voort uit zorgvuldige afwegingen en voorkomen willekeur in de uitvoering. Een voorschrift is echter ook een algemene regel die nooit volledig recht kan doen aan het specifieke geval. Er is een ruimte tussen beleid en uitvoering waarin algemene voorschriften niet volstaan en de uitvoerder wordt aangesproken op de - bij uitstek democratische - vrijheid en verantwoordelijkheid om het goede te doen.

Democratie bestaat immers bij de mogelijkheid om de gevestigde orde te bevragen in naam van democratische grondbeginselen. In onze rechtstaat gaan de grondbeginselen aan voorschriften vooraf: ze geven voorschriften hun legitimiteit. Die legitimiteit kan en mág niet afhangen van de administratieve rompslomp of het 'gedoe' dat het oplevert wanneer er van een voorschrift wordt afgeweken. Als gedoe en administratieve lasten worden genoemd als argumenten om af te zien van een democratische daad, dan is het wel erg met ons gesteld. Ja, democratie is nou eenmaal gedoe. Dat wist Navalny ook. Laten we daarom met elkaar vooral inzien waar administratie en voorschriften in eerste instantie voor bedoeld waren en ze niet beschouwen als een doel op zichzelf.

Tot slot
Geachte raadsleden van de gemeente Den Haag, we nodigen u uit om, in de ruimte tussen beleid en uitvoering, de moed op te brengen onze democratie te verdedigen. Want is Den Haag, de stad van het internationale recht, niet de uitgeroepen stad om linksom of rechtsom gehoor te geven aan de oproep in de petitie? En vergeet daarbij niet…

Dus Den Haag, alstublieft: don’t do nothing

Met vriendelijke groet,
Team Navalnylaan

“The only thing necessary for the triumph of evil is for good people to do nothing." - Een quote van Edmund Burke, gebruikt door Navalny in zijn Final Message mocht hij komen te overlijden.

Participatie processen, zoals een burgerplatform, inspraakavonden, enquêtes, en werkgroepen, bieden de Oostzaners de mogelijkheid om hun visie te delen en mee te denken over de richting van hun gemeente.

De petitie loopt nog twee weken om nog meer handtekeningen te verzamelen, waarbij wij nogmaals graag een beroep op u doen om uw omgeving enthousiast te maken. Op 9 April as zijn we van 13.00 uur tot ca. 15.00 uur in de Lishof aanwezig om degenen die geen computer hebben de gelegenheid te bieden hun handtekening schriftelijk te zetten. Voor 16 April willen we de handtekeningen aan het gemeentebestuur aanbieden, waarover wij u nog op de hoogte zullen brengen.

Peter Hazes, Jan Heitlager, namens de initiatiefnemers