Updates

Omdat er meer dan de benodigde 40.000 handtekeningen zijn verzameld, komt het idee automatisch op de agenda van de Tweede Kamer te staan. Radar wil dat artsen verplicht worden om schriftelijke informatie te verstrekken over een ingreep of medisch hulpmiddel, waarin patiënten gewezen wordt op mogelijke risico's. Momenteel volstaat het om die informatie mondeling te geven. Volgens Radar gebeurt dat vaak in een 'zeer stressvolle situatie' waardoor een patiënt niet alles onthoudt of begrijpt.Ook van implantaten zouden de juiste gegevens op papier gezet moeten worden, zoals fabrikant, typenummer en materiaal. ,,Veelal hebben patiënten geen idee wat er in hun lichaam geplaatst wordt'', aldus Radar. Bij het verstrekken van medicijnen is zo'n bijsluiter al verplicht.Nadat het idee maandagavond in de Radar-uitzending werd gelanceerd, ontving het programma binnen 24 uur de benodigde 40.000 handtekeningen. Nog nooit eerder kreeg een burgerinitiatief zo snel voldoende steunbetuigingen. De Tweede Kamer is nu verplicht om het onderwerp te bespreken, maar wanneer dat zal gebeuren is nog niet bekend.De Nederlandse Orde van Medisch Specialisten (OMS) vindt het bijsluiterplan een 'sympathiek idee, maar dan moet het wel goed geregeld worden', benadrukt een woordvoerder. 'Het moet een toevoeging zijn en geen administratieve rompslomp die artsen extra belast of voor hogere kosten of vollere wachtkamers zorgt.' En misschien is wettelijke verankering niet eens nodig, omdat er nu al in de wet staat dat dokters hun patiënten zo goed mogelijk moeten informeren, stelt de Orde.

Het LUMC vindt het initiatief een goed plan. UPDATE (17-01-2013 15.30 uur): De NOS meldt dat het aantal steunbetuigingen inmiddels meer dan 56.000 is. De TROS wilde eerder geen uitspraken doen over het precieze aantal steunbetuigingen.   Patiënten weten volgens TROS Radar vaak niet of nauwelijks aan welke risico’s ze bij een ingreep worden blootgesteld. Medische missers kunnen tot ernstige en blijvende schade leiden. Een schriftelijke bijsluiter voor operaties zou daar verandering in moeten brengen.   Omdat de informatievoorziening over medische ingrepen voornamelijk mondeling gaat, ontstaan er niet zelden discussies over wat er wel of niet vooraf is besproken. ,,Ook voor artsen is het beter om zwart op wit aan te kunnen tonen wat de risico’s precies zijn. Als iedereen van te voren schriftelijk geïnformeerd wordt, vermeid je de discussie achteraf”, stelt Antoinette Hertsenberg, presentatrice van TROS Radar.   Het LUMC benadrukt dat het patiënten altijd zo uitgebreid mogelijk probeert te informeren, zowel mondeling als schriftelijk. ,,Informatievoorziening staat bij ons voorop. Het burgerinitiatief is voorlopig nog niet concreet, maar als het in werking komt, staan wij er uiteraard achter”, meldt woordvoerder Niels Pols.   De Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU), waar het LUMC onder valt, heeft nog geen officieel standpunt over het initiatief. ,,Maar ik wijs er graag op dat in de umc's veel aandacht wordt besteed aan voorlichting van patiënten, zowel schriftelijk als mondeling”, aldus Mariet Buddingh' van de NFU.   Volgens Antoinette Hertsenberg is het voor de Tweede Kamer zeker de moeite waard zich over het voorstel te buigen. ,,In het begin is het misschien veel regelwerk, maar als het eenmaal draait weet iedereen waar hij aan toe is, zowel de patiënt als de behandelend arts. Het is een initiatief dat zinnig is voor ons allemaal.”   Om het burgerinitiatief van TROS Radar aan de Tweede Kamer voor te kunnen leggen, zijn minimaal 40.000 steunbetuigingen nodig. ,,Al voor het einde van de uitzending maandagavond hadden we meer dan 10.000 steunbetuigingen binnen”, aldus Hertsenberg. ,,Ik ga ervan uit dat we de 40.000 gewoon halen, het liefst zelfs nog iets meer.”   Het initiatief kan ondertekend worden op de website van TROS Radar.   (Ellemijn Willemse / Cynthia Kroet)  

Omdat er meer dan de benodigde 40.000 handtekeningen zijn verzameld, komt het idee automatisch op de agenda van de Tweede Kamer te staan.

Nu al hebben meer dan 55.000 mensen de petitie ondertekend. Voor een burgerinitiatief zijn 40.000 ondertekenaars genoeg. Het onderwerp zal dus door de Tweede Kamer besproken moeten worden. Het is nog niet bekend wanneer dat is.     Het voorstel houdt in dat artsen patiënten niet alleen mondeling, maar ook schriftelijk moeten informeren over ingrepen en hulpmiddelen (zoals implantaten). Volgens de initiatiefnemers kunnen patiënten tijdens een gesprek in een mogelijk stressvolle situatie niet alle informatie onthouden of begrijpen. Informatie op papier zou hierbij helpen.  De Orde van Medisch Specialisten meldt op haar website dat een schriftelijke bijsluiter bij operaties een sympathiek idee is, maar dat zo goed mogelijk informeren van patiënten al wettelijk vastgelegd is. ‘Het burgerinitiatief kan hierop een aanvulling zijn, maar het moet niet leiden tot volle wachtkamers, hogere kosten en meer administratieve rompslomp voor de arts.’ Sophie Broersen Bron: Radar: Burgerinitiatief: 'Bijsluiter' bij operaties Lees ook: Informatieplicht van arts kent grenzen OMS: Patiënt moet altijd goede informatie krijgen van arts Reacties. (2) "Ik ben (ook) geen jurist, maar dat ondertekenen door dokter en patient staat volgens mij niet in de WGBO. Een 'overeenkomst' is een juridisch construct, niet per se een tastbaar papier. Natuurlijk moet de arts ('hulpverlener' in de WGBO) zorgen voor goede informatievoorziening. Schriftelijk lijkt mooi, maar hangt wel af van de geletterdheid van de patient. Een aanzienlijk deel van alle patienten is laaggeletterd of zelfs analfabeet. En ik heb nogal wat patientenfolders gezien die alleen met een hoge opleiding te begrijpen waren (m.a.w. als je al wist wat men wilde communiceren). Goed plan dus, zo'n 'bijsluiter', maar 'the devil will be in the details". " P. van Megchelen, journalist, Leiden - 18-01-2013 10:03 "de WGBO verplicht de chirurg om de de operatie en de risico's ervan met de patient te bespreken, op papier te zetten en te controleren of de patient e.e.a. begrepen heeft, waarna dit document door patient en dokter moet worden ondertekend. de praktijk is echter veelal anders; zo'n overeenkomst kost de nodige tijd en komt daarom tijdens het spreekuur vaak niet tot stand. en mogelijk hebben artsen ook een zekere vrees om zich tevoren zo vast te leggen.. maar de wet schrijft sinds 1994(!) dus al anders voor." P.J.J.M. Rompa, orthopedisch chirurg n.p., BUSSUM - 18-01-2013 08:11

Als het initiatief de benodigde 40.000 steunbetuigingen krijgt, zal het worden besproken in de Tweede Kamer. Iedere keer dat een consument bij de drogist paracetamol koopt, zit hier een uitvoerige bijsluiter bij die wijst op mogelijke risico’s. De wet zegt dat patiënten bij medische ingrepen desgevraagd schriftelijke informatie moeten krijgen. Voor een ingreep of voor het plaatsen van een hulpmiddel mag de arts dus nu volstaan met mondelinge informatie. Daardoor is slecht te controleren hoe de informatie gegeven wordt en of die duidelijk is geweest. Met de huidige communicatiemiddelen en kennis van risico’s kan dit in het belang van zowel de patiënt als de behandelaars veel beter worden georganiseerd. Schriftelijke informatie biedt de patiënt de mogelijkheid om zijn of haar situatie te overdenken, te bespreken en keuzes te heroverwegen. De wet kan hiertoe eenvoudig worden aangepast. De afgelopen jaren is meerdere keren gebleken dat patiënten onvoldoende of ronduit slecht voorgelicht zijn over de ingrepen die zij hebben ondergaan, of over de medische hulpmiddelen die bij hen geplaatst zijn. RADAR zag talloze voorbeelden voorbij komen. In de praktijk bleek dat vrouwen bijvoorbeeld niet weten of zij een PIP-borstimplantaat hebben of een implantaat van een andere fabrikant. Ook vrouwen met een bekkenbodemmatje hebben vaak geen idee welk product in hun lichaam geplaatst is, van welk materiaal en welke consequenties dit kan hebben. Het dynesys-systeem dat bij patiënten in hun ruggenwervel geplaatst werd, bleek bij veel van hen een bron van pijn en ellende, zonder dat ze van tevoren wisten dat dit hulpmiddel omstreden was. Mw. Maria Smit, die enkele jaren geleden een bekkenbodem matje gekregen heeft en daar veel ernstige gevolgen van ondervond, plaatste een petitie online voor een schriftelijke informatieplicht voor artsen bij medische ingrepen. (http://petities.nl/petitie/schriftelijke-informatieplicht-voor-artsen-bij-medische-ingrepen). RADAR heeft er, in nauw overleg, een burgerinitiatief van gemaakt om zeker te stellen dat de Tweede Kamer dit onderwerp zal bespreken. Prof. Maurits Barendrecht, hoogleraar privaatrecht, verbonden aan de Universiteit Tilburg/Hill Innovating Justice heeft meegedacht en geschreven aan het voorstel.Mensen die het burgerinitiatief willen ondersteunen kunnen dit digitaal doen via www.trosradar.nl. Presentatie: Antoinette Hertsenberg  Meer informatie: www.trosradar.nl

En het is natuurlijk passend dat juist de grootste familie van Nederland – zoals de TROS zichzelf afficheert – deze behoefte vertaalt in concrete actie. De gedachte achter het initiatief is dat behandelaars verplicht moeten worden om patiënten schriftelijk te informeren over operatieve ingrepen. Typisch zo iets waarvan je je in verwondering kunt afvragen: gebeurde dat dan nog niet? Blijkbaar niet dus. Artsen zijn wel verplicht patiënten te informeren over de ingreep, de mogelijke gevolgen en risico’s daarvan en de eventuele alternatieven ervoor, maar ze mogen dit ook gewoon mondeling doen in de spreekkamer. Onvoorstelbaar eigenlijk, als je bedenkt dat maar al te goed bekend is dat patiënten in de spreekkamer de helft van de informatie niet tot zich laten doordringen. Je zou dan toch verwachten dat de dokter denkt: laat ik het maar op papier zetten. Dat voorkomt achteraf ‘Ja maar we hadden toch afgesproken dat’-discussies. Maar nee dus, zo werkt het niet. Ik ben heel benieuwd hoe de wetenschappelijke verenigingen op dit burgerinitiatief gaan reageren. Uit oogpunt van goodwill onder hun cliënten kunnen ze moeilijk anders dan het met open armen ontvangen. De reactie van de Orde van Medisch Specialisten verbaast mij dan ook. Arts en Auto 15-01-2013

Patiënten moeten adequaat uitleg krijgen van artsen over de behandeling, deze informatieplicht is ook wettelijk vastgelegd (WGBO, Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst). Tros Radar stelt dat artsen weliswaar wettelijk verplicht zijn om patiënten te informeren over ingreep, gevolgen, risico’s en alternatieven, maar volgens Radar moeten artsen verplicht worden dit schriftelijk te doen. De wetgever gaat ervan uit dat de patiënt schriftelijke informatie vraagt. Volgens Radar doen patiënten dit zelden omdat ze vaak niet op de hoogte zouden zijn van deze mogelijkheid, terwijl artsen uit zichzelf nog te weinig schriftelijke informatie geven. Volgens de OMS bestaat er voldoende schriftelijke uitleg over medische behandelingen. Jansen: “Voor alle ziektes en behandelingen bestaan publieksvriendelijke folders die artsen kunnen meegeven en die beschikbaar zijn in ziekenhuizen. Het verplicht stellen van een schriftelijke uitleg over de medische behandeling is dus niet nodig en een onnodige belasting voor de arts.” Radar stelt dat verplichting controleerbaar maakt of artsen hun patiënten wel adequaat hebben geïnformeerd. Het programma noemt het onbegrijpelijk dat consumenten bij de aankoop van medicijnen standaard een schriftelijke uitleg krijgen, terwijl ze het bij een operatie moeten doen met de mondelinge uitleg van de behandelaars. Patiënten zouden vaak niet in staat zijn om alle informatie die in de behandelkamer wordt gedeeld ook daadwerkelijk te bevatten. Schriftelijke informatie komt volgens Radar ook de doelmatigheid van behandelingen ten goede en kan bijdragen aan een betere afhandeling van calamiteiten. Via het burgerinitiatief wil Radar 40.000 steunbetuigingen verzamelen. Met dit quotum is de Tweede Kamer verplicht om zich over het voorstel uit te spreken.   Arts en Auto. 15-01-2013