Leusden, 30 juli 2025
Het tragische incident op 30 juli 2025 waarbij een 6-jarig jongetje gewond raakte bij de Pyramide van Austerlitz, onderstreept de ernstige bestuurlijke nalatigheid van zowel de provincie Utrecht als de gemeente Leusden. Terwijl het publieke debat zich toespitst op de ‘probleemwolf’, wijst Werkgroep Wolf Leusden op het fundamentele probleem: het structureel niet naleven van wettelijke zorgplichten en bestuurlijke verplichtingen door overheden.
Meetbaar effect van afsluiting in 2024 werd genegeerd Na eerdere incidenten in juli 2024 op Landgoed Den Treek-Henschoten besloot de gemeente Leusden het wolvengebied tijdelijk af te sluiten. Die maatregel werkte aantoonbaar en eff ectief: sindsdien heeft zich geen enkel nieuw incident voorgedaan. Er zijn ruim tien maanden lang géén meldingen of confrontaties geweest. Desondanks weigerden zowel de gemeente als de provincie om deze succesvolle en eenvoudige maatregel in 2025 te herhalen.
De bescherming van inwoners, kinderen en natuur werd daarmee ondergeschikt gemaakt aan economische belangen. Door niet opnieuw tot afsluiting over te gaan — ondanks bewijs van eff ectiviteit — hebben de provincie en gemeente de kwestie niet gedëscaleerd.
De verantwoordelijkheid is wettelijk en onontkoombaar De gemeente Leusden is op grond van de Gemeentewet ( artikel 174 ) verplicht om te zorgen voor openbare orde en veiligheid en is dus verantwoordelijk voor de bescherming van de burgers . Een tijdelijke afsluiting of het plaatsen van duidelijke waarschuwingsborden had binnen haar mandaat volledig gepast en juridisch verankerd geweest. Toch is er geen enkele maatregel genomen. De provincie had de gemeente Leusden moeten verplichten het wolvengebied af te sluiten.
De provincie Utrecht daarentegen is verantwoordelijk voor de bescherming van de wolf als strikt beschermde soort onder de Habitatrichtlijn (bijlage IV), met uitvoering via het Besluit kwaliteit leefomgeving (artikel 1.12a Bkl) . Al in oktober 2024 droegen Provinciale Staten het college via motie M24-98 expliciet op om rustgebieden in te stellen voor het wolvenpaar bij Austerlitz. Deze motie was bindend en democratisch vastgesteld. De motie vraagt expliciet om bescherming van fauna tegen recreatiedruk en het aanwijzen van rustgebieden .
Toch verklaarden Gedeputeerde Staten in mei 2025 naar aanleiding van het bijtincident op 19 mei dat “ het aanwijzen van een extra rustgebied op dit moment niet in de planning staat” . Daarmee negeert het college niet alleen de Statenopdracht, maar ook zijn Europese en nationale plicht om concrete maatregelen te nemen ter voorkoming van conflicten.
Op 16 juli 2025 verklaarde de verantwoordelijke gedeputeerde tijdens een informatieavond in Wijk bij Duurstede wederom dat afsluitingen niet aan de orde zijn. Deze weigering is bestuurlijk onbegrijpelijk, ecologisch onverantwoord en juridisch ontoelaatbaar.
Rustgebieden zijn nu onvermijdelijk: tot minimaal eind september Werkgroep Wolf Leusden stelt met klem dat het instellen van rustgebieden niet optioneel, maar verplicht is . Volgens Europese en nationale wetgeving ( artikel 16 Habitatrichtlijn en artikel 8.74k Bkl ) is het voorkomen van incidenten een voorwaarde voor het behoud van beschermde soorten.
Tot eind september 2025 dienen tijdelijke rustgebieden ingesteld te worden rond bekende verblijfplaatsen van het wolvenpaar en hun welpen. In deze cruciale periode voor de opgroeiende jongen is minimale verstoring van levensbelang. Dat betekent: afsluiting van paden en zones, duidelijke bebording , handhaving en actieve publieksvoorlichting . Elke vertraging of weigering om dit te doen, vergroot de kans op incidenten en leidt tot bestuurlijke aansprakelijkheid.
Reactie van ouders bevestigt bestuurlijke nalatigheid De ouders van het slachtoffer bevestigen in een interview met RTV Utrecht dat zij geen enkele waarschuwing of signaal hebben gezien dat duidde op verhoogd risico in het gebied. Het gezin, afkomstig uit de stad Utrecht, wandelt regelmatig in de regio maar kende het gebied bij de Pyramide nog niet goed. “Toevallig waren we daar niet heel erg bekend, ” aldus moeder Nynke. Vader Mike vult aan: “Maar het is niet alsof we diep in het bos gingen wandelen waar normaal gesproken niemand komt.”
Mike zegt dat hij wist van eerdere incidenten op Landgoed Den Treek, maar niet wist dat de Pyramide daar ook onder viel. Toen hij na het incident direct naar het gebied ging, trof hij daar nog volop gezinnen met jonge kinderen aan . “ Dat verbaasde mij ,” aldus Mike, die benadrukt dat overheden veel duidelijker hadden moeten aangeven dat het gebied tijdelijk niet geschikt was voor recreatie.
De ouders uiten zich opmerkelijk genuanceerd over de wolf. “ We moeten leren leven met het feit dat er weer wolven zijn,” stelt Mike. Wel spreken zij de hoop uit dat, als blijkt dat hun zoon is verwond door wolf GW3237m, het dier inmiddels uit voorzorg is verwijderd. “Ik zou het lastig vinden als dat dier er nog steeds rondloopt,” aldus Mike. (Bron: RTV Utrecht, 30 juli 2025)
Deze uitspraken tonen aan dat het probleem niet de aanwezigheid van een beschermde diersoort is, maar het falen van overheden om hun eigen verantwoordelijkheden na te komen.
Geen agressie, maar ouderzorg – incident 19 mei fout geïnterpreteerd Vogelwater werd gefilmd met twee jonge welpen — op slechts enkele honderden meters van het bijtincident op 19 mei.
Wolvenecoloog Rick van Malssen stelt dat dit wijst op natuurlijke ouderzorg. De vrouw die op 19 mei gewond raakte, bevond zich buiten het pad, op circa 50 meter afstand, vermoedelijk in de onmiddellijke nabijheid van het werphol. “Welpen van drie maanden oud bevinden zich normaliter nooit verder dan een kilometer van het werphol. Het werphol bevindt zich maximaal 200 meter van een vaste waterbron.”
Desondanks werd beweerd dat de welpen zich ‘ver verwijderd’ zouden bevinden — een conclusie die is gebaseerd op niet-gepubliceerde camerabeelden, alleen bekend bij de adviseur van Landgoed Den Treek. De rechter heeft dit op 23 juli 2025 zonder hoor of wederhoor overgenomen.
Een opvallend element in de beoordeling van de rechter was bovendien de aanname dat de vaderwolf geen rol meer zou spelen in de zorg voor de welpen. Volgens de provincie en haar vaste adviseur EcoNatura zou de opvoeding inmiddels zijn overgenomen door de moeder en eventueel oudere jongen. Die uitleg werd door de voorzieningenrechter als aannemelijk beschouwd. Dat het dier juist een essentiële rol als ouderdier vervulde en dat zijn afwezigheid impact zou kunnen hebben op het gedrag en de overleving van de welpen, werd in het oordeel nauwelijks meegewogen.
In augustus 2024 werd bij Austerlitz een vergelijkbare ontmoeting gemeld met Bram en drie welpen. Ook toen volgde geen agressie — de wolf week uit, de vrouw bleef ongedeerd. Dit betreft natuurlijk gedrag van ouderdieren, geen probleemgedrag. De nieuwe beelden en het krantenartikel van vorig jaar tonen echter onomstotelijk aan dat Bram zijn rol als vader prima opneemt. (Bron: AD, 7 augustus 2024).
Werkgroep Wolf Leusden: overheid faalt – niet de wolf Werkgroep Wolf Leusden roept Provinciale Staten, het College van Gedeputeerde Staten en de burgemeester van Leusden op tot onmiddellijke actie. Concreet betekent dit: ● onmiddellijke uitvoering van motie M24-98; ● instellen van tijdelijke rustzones tot minstens eind september; ● publieksvoorlichting en duidelijke bebording; ● handhaving van wet- en regelgeving. De urgentie wordt breed gedeeld. De Partij voor de Dieren heeft inmiddels spoedvragen gesteld aan de gedeputeerde , met het verzoek om het eerdere besluit (om géén rustgebied in te stellen) per direct te heroverwegen. Provincie Utrecht en gemeente Leusden laten natuur én burgers in de steek.
Dit artikel schreef ik in de Westerpost:
Wie door Nederland reist wordt steeds vaker geconfronteerd met het verschijnsel bedrijventerrein. De verrommeling van het landschap is me altijd door merg en been gegaan.
Steeds weer als ik zon werklandschap zag werd ik erg treurig over de teloorgang van het Nederlandse landschap (werklandschap: een eufemistische term die ik nog niet kende, maar deze week las op de website van de projectontwikkelaar die op het land van Trijntje betonkolossen wil neer gaan zetten). Ik begrijp niet waar het voor nodig is, en wie er gebaat is bij het feit dat Nederland geheel dreigt overwoekerd te raken met bedrijventerreinen. Het is allemaal een gevolg van de decentralisering van het ruimtelijke ordeningsbeleid, waardoor gemeenten (en in Amsterdam: stadsdelen), aangespoord door projectontwikkelaars,ongestoord hun gang kunnen gaan in de schaarse groene ruimte die Nederland nog heeft. Het lijkt in Amsterdam, en met name in Amsterdam-West, of sommige stadsdeelbestuurders het idee hebben dat ze pas echt iets betekenen wanneer het ze lukt, vaak ondanks massale protesten van bewoners, weer iets van die schaarse groene ruimte voorgoed te vernietigen door er vaak overbodige bouwprojecten op los te laten. Denk aan de weg door het Rembrandtpark, de geplande bebouwing langs de oevers van de Sloterplas en de vernietiging van het laatste authentieke cultuurlandschap dat Osdorp rijk was: de Lutkemeerpolder. Overal staat bedrijfsruimte leeg, en toch wordt er steeds meer bijgebouwd. Wie heeft daar baat bij? Alleen de projectontwikkelaars. De rand van Osdorp, de overgang van stad naar platteland, is voor een groot gedeelte een voorbeeld van verrommeling bij uitstek. Het lijkt een onvermijdelijk en onstuitbaar proces, maar is het dat wel? Valt er nu echt niets aan te doen? Komt er dan nooit een keer een bestuurder tot inzicht, die de moed heeft om nu eens echt het algemeen belang te dienen en NEE te zeggen tegen de neiging om WEER een bedrijventerrein aan te leggen, of schaarse natuur vrij te geven aan de hoogste bieder?
Het is werkelijk een wonder, maar in dat woekerende gebied aan de rand van Osdorp is NU NOG een prachtige ongerepte plek, waar je een weids uitzicht hebt dat niet verpest wordt door blokkendozen of werklandschappen. Als je voor Trijntjes boerderij staat kun je tot zo ver het oog reikt uitkijken over akkerland, bomenrijen, bosjes, sloten, velden. Het is NOG prachtig cultuurlandschap, en iedereen die daar ooit geweest is weet hoe bijzonder dat is, juist in die omgeving.
Voor veel bewoners van Osdorp is De Boterbloem een kleine oase waar ze graag vertoeven om bij te tanken. Trijntje ontvangt bijvoorbeeld op haar boerderij met erf, boomgaard, tuin en akkers heel vaak schoolklassen uit de omringende buurten in Osdorp, en de kinderen vinden het heerlijk bij haar op de boerderij, zo vlakbij en toch alsof je opeens middenin het boerenland bent.
Stadskinderen hebben door De Boterbloem de unieke kans kennis te maken met het boerenbedrijf en met de natuur. De Boterbloem is een plek waar kinderen (én volwassenen) uit de stad met eigen ogen kunnen zien hoe groente, fruit, graan en aardappelen groeien, zodat winkelproducten hun anonimiteit verliezen.
Prinses Irene kwam deze week nog in de Tweede Kamer vertellen hoe ontzettend belangrijk het is dat juist stadskinderen de kans hebben om natuur te ervaren. Dat kan en dat gebeurt op de Boterbloem. Zet er een bedrijventerrein neer, en die kans is voorgoed verkeken. De Boterbloem is een financieel gezond bedrijf, dat geheel functioneert zonder enige overheidssubsidie. Trijntje biedt op haar boerderij 15 kansarme, kwetsbare Amsterdammers een zinvolle dagbesteding.
Deze mensen zijn bij haar gelukkig en vinden het heerlijk om op de boerderij te werken en zich nuttig te weten. Als de Boterbloem niet meer zou bestaan, zouden zij geen enkele kans maken een baan te verwerven in een van de blokkendozen op het geplande bedrijventerrein. Ze zouden misschien gaan zwerven, of depressief thuis gaan zitten, of wellicht in criminaliteit vervallen met alle ellende voor de maatschappij van dien. De Boterbloem is dus een maatschappelijk zeer relevante organisatie die Amsterdam op allerlei manieren veel toegevoegde waarde biedt.
En er wordt op de Boterbloem ecologisch geboerd. Duurzaamheid en klimaatneutraliteit worden hier zonder enige stimulans of subsidie van de gemeente al jaren uitgedragen en doorleefd. De grond is gifvrij. De polder dateert van 1865 en is jachtgebied voor de vos, de bosuil, de buizerd, kiekendief, sperwer, en de torenvalk. De kievieten en de kluten nestelen in het gebied. Maar ook kleine vogels als de mus, boomklever, roodborst, gele en zwarte kwikstaart en de kleine bonte specht kun je hier zien. Zet er een bedrijventerrein neer, en de hele biodiversiteit is voorgoed verdwenen en die krijg je nooit meer terug.
Stadsdeelbestuurders, komt tot bezinning, wijzig het bestemmingsplan zodat er tot in lengte der dagen, in het belang van alle Amsterdammers, biologische landbouw kan blijven in de Lutkemeerpolder. Vele volgende generaties Amsterdammers en met name Osdorpers zullen jullie zeer dankbaar zijn.
In een artikel in het Amsterdams Stadsblad van 7 januari jl. Bedrijven in plaats van Boterbloem werd Baâdoud geciteerd.
Dat er tegenstanders zijn, begrijpt de stadsdeelwethouder: Maar het is wel de minderheid die schreeuwt tegenover de zwijgende meerderheid.
We kunnen niet zeggen in Osdorp moet alles mooi groen blijven en bedrijventerreinen moeten maar ergens anders.
In anderhalve week hebben we al 1400 handtekeningen opgehaald TEGEN de plannen van het Dagelijks Bestuur van Stadsdeel Osdorp (950 digitaal op http://deboterbloem.petities.nl en 400 papieren lijsten). En al die mensen willen WEL dat het schaarse groen blijft in Osdorp. Uit de interviews die AT5 in Winkelcentrum Osdorp hield (zie http://www.at5.nl/tv/at5-nieuws/aflevering/2614 ) bleek dat de zgn. zwijgende meerderheid in Osdorp en masse TEGEN het bedrijventerrein in de Lutkemeerpolder is. Dit ervoeren wij ook toen we mensen vroegen hun handtekening te zetten: iedereen aan wie we uitlegden wat de plannen van het stadsdeel zijn en wat er daardoor dreigt te verdwijnen tekende!
De komende weken gaan we de handtekeningenactie in Osdorp intensiveren, want we willen in mei 10.000 handtekeningen bij elkaar hebben.
Wie ook handtekeningen wil ophalen kan zich aanmelden via deboterbloem@kpnplanet.nl.
AT5 nieuws 12 februariIn het Parool van 25 oktober 2008 schreef Johannes van Dam:
Red de Boterbloem was, in augustus 2004, de kop boven een stuk in deze krant over het enige biologische agrarische bedrijf binnen de Amsterdamse gemeentegrenzen, aan de Lutkemeerweg, vlak achter Westgaarde. Trijntje Hoogendam heeft daar haar akker- en tuinbouwbedrijfje in één van de mooiste polders van de stad.
Ik schreef: Ze beheert veertig hectare, te groot voor servet en te klein voor tafellaken. De gemeente dreigt met bouwplannen en zonder weerstand kan haar bijzondere bouwland over een tijdje een object voor projectontwikkelaars worden. Hoogendam heeft sindsdien, mede dankzij allerlei hulp, kunnen investeren in het bedrijf en de opstallen en alles leek goed te gaan. Maar nu lijkt de nachtmerrie alsnog werkelijkheid te gaan worden: juist op deze plek plannen de gemeente en het stadsdeel Osdorp een bedrijventerrein - en dat terwijl er in Slotervaart nog voldoende bedrijfsruimte ter beschikking is. Niettemin heeft het dagelijks bestuur (PvdA, GroenLinks, CDA) begin oktober besloten dat De Boterbloem per 31 oktober 2009 moet ophouden te bestaan.
Op 14 oktober was er een gelegenheid tot inspreken, die ik helaas gemist heb. Daarom blijft mij niets anders over dan er hier aandacht aan te besteden. Ik kan me namelijk niet voorstellen dat de genoemde politieke partijen dit milieuonvriendelijke besluit laten bestaan. Er is nog een jaar te gaan, maar de donkere wolken pakken zich al samen.
Hierbij roep ik de deelraad van Osdorp op niet in te stemmen met het besluit en vraag ik de gemeente of die niet moet overwegen dat De Boterbloem voor de hele stad en haar milieu van te veel betekenis is om dit initiatief de keel af te snijden. Wie zit er te wachten op nog een bedrijventerrein? De penningmeester van het stadsdeel? Kom nou!"
Omroep Llink besteedde in haar programma "Atlas" op 8 februari jongstleden aandacht aan de drie Kwade Zwanen:
Drie Kwade Zwanen houden de tuin schoon, 15 februari 2009, Radio 1
Llink Atlas uitzending 24 van 8 februari
.
DEN BOSCH - De VVD in de Brabantse Staten wil dat een onafhankelijke deskundige zich buigt over het contract dat de verkoop regelt van Essent aan het Duitse energieconcern RWE. Ook verlangen de liberalen dat het bijna 300 pagina's tellende, in juridisch Engels opgestelde document in het Nederlands wordt vertaald.
"Wij staan als statenleden voor één van de belangrijkste beslissingen uit de geschiedenis van de provinciale politiek.
'Onafhankelijk advies moet over verkoop Essent'Hoewel het veel prettiger is de handtekeningen digitaal te verzamelen, bestaat de mogelijkheid hier een formulier te downloaden dat u zelf kan printen, zo veel u wilt, om zelf handtekeningen te verzamelen.
Voor het opsturen naar Stichting De Kwade Zwaan s.v.p. contact opnemen via dekwadezwaan@gmail.com .
DEN BOSCH - De huidige aandeelhouders van Essent (provincies en gemeenten) kunnen een extra bonus tegemoet zien als energiegigant RWE na de overname van Essent een tweede kerncentrale bij Borssele mag bouwen. Dit heeft bestuursvoorzitter Michiel Boersma tijdens een openbare commissievergadering van de Provinciale Staten op 15 januari bevestigd.
"Een dergelijke beloning is onacceptabel" vindt Johan Martens, fractievoorzitter van GroenLinks in Provinciale Staten.
"Deze manier van werken, komt dicht in de buurt van omkoping. Essent en RWE proberen op deze manier de gemeenten en provincies onder druk te zetten om in te stemmen met een nieuwe kerncentrale, terwijl er genoeg motieven zijn om dat juist niet te willen. Helaas was de fractie van GroenLinks tijdens de commissievergadering op 15 januari in het provinciehuis de enige fractie die hier bezwaar tegen maakte."
Bonus voor aandeelhouders Essent bij bouw tweede kerncentrale onacceptabel!De raadsfracties van 15 gemeenten in Groningen en Drenthe en de twee Provinciale Statenfracties van GroenLinks in beide provincies zullen zich gezamenlijk verzetten tegen de voorgenomen verkoop van de aandelen van Essent van respectievelijk hun gemeenten en beide provincies.
De fracties stellen in een verklaring dat er dwingende redenen zijn om tégen de verkoop te stemmen.
Mocht de verkoop toch doorgaan, dan zullen er acties volgen om consumenten over te halen om hun gas en elektra voortaan bij een groene energieleverancier te kopen.
Fracties GroenLinks in Groningen en Drenthe tegen de verkoop Essent