Nieuws

Dit omdat de datum van de raadsvergadering nog niet gepland is. De tijd om een handtekening te zetten is hierdoor dan ook verlengd

Deze avond stond namelijk het initiatiefvoorstel op de raadsagenda waarin gepleit wordt voor een ruimere afstand tot stedelijk gebied (1000m) en de Beekse Bergen (800m).

Wij kunnen u melden dat dit voorstel een ruime meerderheid heeft behaald. Dat betekent dat er geen windturbines kunnen worden geplaatst op grond van Goirle in zoekgebied de Baars. Onze gemeenteraad heeft hierdoor aan zijn zorgplicht voldaan en de gezondheid van zeer veel Goirlese inwoners en dieren in dit gebied beschermd.

Zij vertelde dat de brug in mei 1940 ook is opgeblazen. Dit hebben de Nederlanders gedaan. Interessante aanvulling voor het complete verhaal.

Zo heeft gemeente Heerlen in 2021 een onderzoek laten uitvoeren door ZKA, een expert op het gebied van recreatieve ruimtelijke ontwikkeling, naar de haalbaarheid en geschiktheid van een zwemstrand in de Zuidplas van de Sibelcogroeve. De uitkomst van dit onderzoek wees uit dat de Zuidplas prima geschikt is voor zwemrecreatie.

Nadat het rapport van ZKA bekend werd, hebben Provincie en Sibelco besloten om de mogelijkheid voor zwemrecreatie in de Zuidplas geheel te blokkeren. Dit is vastgelegd in een private samenwerkingsovereenkomst tussen Sibelco en Natuurmonumenten. Natuurmonumenten is de nieuwe eigenaar van de Zuidplas. De stichting Behoud Brunssummerheide en het bewonerscollectief BuurSibelco hebben tegen deze blokkade beroep aangetekend. Dit beroep richt zich op de totale eindinrichting van de Sibelcogroeve en is op 17 november 2025 behandeld bij de Raad van State. Uitspraak wordt verwacht in het eerste kwartaal van 2026.

Ondertussen heeft de gemeente Heerlen samen met Nationaal Programma Heerlen Noord het initiatief genomen om een nieuwe gebiedsvisie voor de Sibelcogroeve op te stellen. Daarin wordt ook de Mijnsteenberg ONIV meegenomen. De Mijnsteenberg ONIV is inmiddels tot gemeentelijk monument aangewezen en heeft daarmee een beschermde status verkregen. De partners betrokken bij de ontwikkeling van deze nieuwe gebiedsvisie zijn gemeente Heerlen, Nationaal Programma Heerlen Noord, Provincie Limburg, Natuurmonumenten en Sibelco. De bewoners zijn dus (nog) niet formeel betrokken. Wij, stichting en BuurSibelco, zullen de intiatiefnemers verzoeken om een formele en volwaardige plek aan de 'ontwikkeltafel', zodat wij ook uw belangen voor veilige zwemrecreatie kunnen blijven behartigen.

Wordt vervolgd!...

De bescherming van kwetsbare groepen, zoals kinderen, ouderen en mensen met een verminderde weerstand, staat voor mij centraal. De petitie ‘Bescherm onze gezondheid en natuur met minder bestrijdingsmiddelen’ is aangeboden aan de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Op 4 juni 2025 verzocht de commissie om een reactie. Met deze brief doe ik u, mede namens de minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, mijn reactie toekomen.

De indieners vragen onder andere om:

• toepassing van het voorzorgsbeginsel en aanscherping van toelatingsregels;
• betere bescherming van omwonenden, werknemers en kwetsbare groepen;
• brede spuitvrije zones rondom woongebieden, scholen en zorginstellingen;
• een snelle transitie naar natuurinclusieve en biologische landbouw.

Voorzorgsbeginsel
De minister van LVVN gaat in haar brief van 19 november 2024 in op de wijze waarop het voorzorgsbeginsel wordt toegepast bij de toelating van gewasbeschermingsmiddelen. Deze mogen alleen op de markt worden gebracht als uit een Europees geharmoniseerde wetenschappelijke risicobeoordeling is gebleken dat er geen onaanvaardbare risico’s zijn voor mens, dier en milieu. Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) beoordeelt dit in Nederland binnen de (toelatings-)kaders van de Verordening 1107/2009 en maakt daarbij gebruik van strenge veiligheidsmarges. Hierin wordt rekening gehouden met kwetsbare groepen, zoals kinderen, ouderen en mensen met gezondheidsproblemen. Er wordt geen toelating afgegeven voor middelen als bij toetsing aan de toetsingskaders wordt vastgesteld dat het gebruik gezondheidsrisico’s met zich mee brengt, in overeenstemming met het voorzorgsbeginsel.

Wanneer nieuwe wetenschappelijke inzichten daartoe aanleiding geven, kan een toelating worden aangepast of ingetrokken of kan worden ingezet op methodiekontwikkeling om de beoordelingskaders van gewasbeschermingsmiddelen te verbeteren.

Bescherming van omwonenden, werknemers en kwetsbare groepen
Nieuwe wetenschappelijke inzichten zorgen voor een continu proces van verbetering van het beoordelingskader. In opdracht van het kabinet worden verschillende wetenschappelijke onderzoeken gedaan op het gebied van gezondheid en gewasbeschermingsmiddelen. Het SPARK-onderzoek wordt uitgevoerd door het RIVM en richt zich op het ontwikkelen van een teststrategie om de mogelijke relatie tussen gewasbeschermingsmiddelen, waaronder glyfosaat, en de ziekte van Parkinson te onderzoeken. Het onderzoek is in 2023 gestart en heeft een looptijd van vijf jaar. Zie voor de voortgang van dit onderzoek de meest recente voortgangsrapportage.1 Het tweede Onderzoek Bestrijdingsmiddelen en Omwonenden (OBO-2) richt zich op de relatie tussen blootstelling van omwonenden en de volgende ziektebeelden/aandoeningen: de ziekte van Parkinson, leukemie (bij kinderen) en lymfomen (bij volwassenen), COPD/astma, cognitieve effecten bij kinderen en gezondheidsklachten via meldingen bij huisartsen. Dit onderzoek duurt acht jaar en is in 2023 gestart. Het wordt uitgevoerd door een consortium van kennisinstituten onder leiding van het RIVM. Het onderzoek borduurt voort op het OBO-onderzoek.2 Uit het OBO-onderzoek bleek dat omwonenden van bollenvelden bestrijdingsmiddelen binnenkrijgen. De gemeten gehalten van de onderzochte bestrijdingsmiddelen in de lucht of urine bleven onder de risicogrenzen. Het RIVM heeft wel geadviseerd om nader onderzoek te doen. Dit wordt nu gedaan in het OBO-2 onderzoek.

De indieners hebben in hun brief hun bezorgdheid geuit over de cumulatieve (cocktail-)effecten van gewasbeschermingsmiddelen. De risico’s en effecten hiervan worden per middel afzonderlijk beoordeeld. Gelijktijdige blootstelling aan meerdere middelen kan leiden tot cumulatieve effecten. In opdracht van de ministeries van LVVN en VWS draagt het RIVM bij aan de ontwikkeling van nieuwe Europese risicobeoordelingsmethoden, waarbij het initiatief bij de Europese Commissie ligt. Er bestaat vertrouwen in het huidige toelatingsbeleid, dat werkt met veiligheidsmarges en al rekening houdt met cumulatie in bepaalde situaties (zoals tankmixen). Het RIVM werkt samen met EFSA aan een model om de gezondheidsrisico’s te berekenen van het gelijktijdig binnenkrijgen van meerdere gewasbeschermingsmiddelen. Dit model is inmiddels geschikt om de cumulatieve effecten te bepalen van de blootstelling aan verschillende gewasbeschermingsmiddelen, die al op de markt zijn en effect hebben op de schildklier, het zenuwstelsel en de foetale ontwikkeling van het zenuwstelsel. Op basis van deze berekeningen hebben EFSA en het RIVM inmiddels verschillende resultaten gepubliceerd. De conclusie hieruit is dat de cumulatieve blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen bij de tot nog toe onderzochte effecten geen risico voor de gezondheid inhoudt. De financiering van het project, waarin het RIVM en EFSA samenwerken, is verlengd tot 2029. Het kabinet streeft ernaar deze methodiek in overeenstemming met de meest recente wetenschappelijke inzichten te actualiseren.

Brede spuitvrije zones rondom woongebieden, scholen en zorginstellingen De indieners doen daarnaast een oproep voor brede spuitzones. De minister van LVVN financiert een onderzoek door WUR en RIVM naar de haalbaarheid van een rekenmethode voor het bepalen van veilige spuitvrije zones bij het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in bebouwde of nog te bebouwen gebieden. Als dit haalbaar blijkt, zou deze rekenmethode een ondersteunend middel voor decentrale overheden kunnen zijn om lokale belangen, waaronder die van bedrijven en omwonenden, af te wegen. Ook wordt er een verkenning uitgevoerd naar een informatiepunt voor omwonenden in de bestaande structuur. Dit draagt bij aan het beter en breed informeren over mogelijke gezondheidsrisico’s. De transitie naar een duurzame, biologische en natuurinclusieve landbouw De indieners doen een oproep voor een transitie naar een duurzame, biologische en natuurinclusieve landbouw. In het kader van het gewasbeschermingsbeleid wordt de inzet toegelicht binnen de bredere transitie naar een duurzamer landbouwsysteem. Het gewasbeschermingsbeleid richt zich op het terugdringen van de afhankelijkheid van chemische gewasbeschermingsmiddelen. Dit wordt onder meer gedaan door de ontwikkeling en stimulering van alternatieve teeltsystemen en technieken. Daarbij wordt er ingezet op het verkleinen van mogelijke risico’s en effecten van het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen door onder meer innovatieve toepassingstechnieken en het terugdringen van emissies.

Het beschermen en bevorderen van de gezondheid van mensen in Nederland, én in het bijzonder van kwetsbare groepen, door actief beleid te voeren op een gezonde leefomgeving, blijft belangrijk voor dit kabinet. Daarin liggen zowel specifieke als gezamenlijke taken en verantwoordelijkheden, onder meer op het terrein van landbouw, water en arbeidsomstandigheden. Waar nodig en mogelijk wordt in afstemming tussen VWS, LVVN, IenW en SZW ‘gezondheid’ expliciet benoemd en meegenomen in het beleid.

Uw Kamer wordt geïnformeerd, zodra de resultaten van lopend onderzoek en relevante beleidsontwikkelingen beschikbaar komen.

Hoogachtend,
de staatssecretaris Jeugd, Preventie en Sport
Judith Zs.C.M. Tielen

1 Kamerstukken II 2024/25, 27 585, nr. 707.
2 Kamerstukken II 2018/19, 27 858, nr. 450.