inzake het dossier uitbreiding Madurodam. Dit is de eerste keer in dit proces dat de direct belanghebbenden zijn uitgenodigd voor een meer diepgaande dialoog met de gemeente. Wij realiseren ons dat de gemeente van haar normale procedure is afgeweken en dat zij daarmee onontgonnen terrein heeft betreden.

De avond is zeer informatief gebleken. Echter, deze informatie heeft ons tevens ernstig verontrust. Hieronder zetten wij ons belangrijkste zorgen op een rij.

1. Het PUK neemt het uitbreidingsplan Madurodam als uitgangspunt terwijl de uitbreiding zelf getoetst zou moeten worden Wij constateren dat er sprake is van een aantal weeffouten in de procedure van het opstellen van de PUK. Allereerst is het hoogst bevreemdend, en dat is tijdens de avond door het publiek meerdere malen aangegeven, dat de PUK het door Madurodam ingediende plan als uitgangspunt neemt. Dat betekent de facto dat de uitbreiding ‘an sich’ door de gemeente is geaccepteerd en dat alleen de uitwerking van die uitbreiding getoetst wordt aan een aantal voorwaarden (waaronder de voorwaarden opgesteld door wethouder Revis). Terwijl het juist belangrijk is om de uitbreiding ZELF te toetsen. De uitkomst van die toetsing moet kunnen zijn dat de uitbreiding ZELF niet aan de voorwaarden voldoet en daarmee niet gerealiseerd mag/kan worden (daar zijn wij zoals de gemeente weet van overtuigd zoals uit eerdere communicatie met de gemeente blijkt). Een vraag of de toetsing kan leiden tot een PUK waarin geen uitbreiding van de locatie is opgenomen, kon door vertegenwoordigers van de gemeente tijdens de bijeenkomst niet beantwoord worden. Door dit uitgangspunt te kiezen zal er altijd schade zijn aan de natuur zonder dat daar noodzaak toe is. Dat is in onze ogen geen zorgvuldig bestuur.

2. De Business case wordt pas opgesteld en getoetst als de PUK is vastgesteld; dat leidt tot suboptimale uitkomsten Daarnaast mag van een gemeente, die het groenbeleid volgens eigen zeggen hoog in het vaandel heeft staan, verwacht worden dat bij een verzoek tot uitbreiding ten principale wordt uitgegaan van het behoud van het groen. Wij brengen u in herinnering dat het huidige plan van uitbreiding (7.000 m2) nog steeds veel groter is dan de omstreden en als moeizaam compromis bereikte 4.200 m2 van het achter Madurodam gelegen stuk duinbos van 1992. De belangrijkste vraag zou moeten luiden: “Waarom is die uitbreiding nu nodig?” We hebben geconstateerd dat deze vraag geen rol speelt bij de gemeente. Om deze vraag te beantwoorden is uiteraard een gedegen businessplan en analyse nodig. Dit plan en deze analyse zou door de gemeente kritisch moeten worden beoordeeld, waarbij het behoud van het groen voorop moet staan. Wat blijkt? Dat plan is er helemaal niet! Sterker, er wordt eerst een PUK vastgesteld, en pas daarna wordt een businesscase op haalbaarheid beoordeeld. Dat is ons inziens de verkeerde volgorde. Je kunt een private partij niet een stuk gemeenschapsgrond ter beschikking geven zonder je er terdege van gewist te hebben dat er een goed en doorwrocht plan aan ten grondslag ligt. Madurodam zelf is kennelijk ook niet zeker van de haalbaarheid gezien de recent aangebrachte fasering van de uitbreiding over een periode van (meer dan) 10 jaar, te beginnen bij de bouw van de muur op het Olifantenpad, het meest westelijke punt van het plan. Erger nog, dit leidt zeer waarschijnlijk tot een sub optimale uitkomst. Het is immers veel eenvoudiger om een sluitende business case te maken op een groter stuk grond. Terwijl er op eigen terrein van Madurodam duizenden vierkante meters te realiseren zijn zonder boskap (bijvoorbeeld vanaf de huidige dynamische hal achterlangs de ruimten van de loodsen en het parkeerterrein tot aan het dijklichaam); de mogelijkheden om ondergronds te gaan nog daargelaten, wat voor de audiovisuele bestemming van de te bouwen ruimtes een uitermate logische keuze zou zijn.

3. De toepassing van het toetsingskader (wethouder Revis) staat ernstig onder druk; voorwaarden worden niet (consistent) gehanteerd Een derde zorgpunt betreft de toepassing van het toetsingskader. Wethouder Revis heeft een viertal heldere criteria opgesteld (kwaliteit en kwantiteit van het groen, publieke toegankelijkheid, impact op infrastructuur en betrokkenheid omgeving business case). In de opstelling van de PUK volgens het plan van Madurodam heeft de gemeente bij monde van haar opsteller de heer Frank Hornis al vastgesteld dat er van publieke toegankelijkheid geen sprake is en kan zijn. Hoewel dit op zich al reden is om de uitbreiding te verwerpen, is deze voorwaarde kennelijk reeds terzijde geschoven. Daarnaast constateren wij dat de gemeente, door uit te gaan van het plan van Madurodam, bij voorbaat instemt met de kap van een zeer groot aantal bomen en er kennelijk van uitgaat dat de kwaliteit en kwantiteit van het groen desondanks nog te waarborgen is. Hoe, als voorbeeld, struiken op het dak van een paviljoen en plantenbakken op het voorplein zeventig jaar oude bomen gaan compenseren is ons vooralsnog een raadsel. We hebben eerder al geconstateerd dat er in deze fase geen business case is (die moet nog worden opgesteld) en dat dus aan een tweede voorwaarde niet is voldaan. En over de infrastructuur (en de huidige parkeerproblemen in de buurt en de Verhuël weg) hebben we nog niets vernomen. Onze zorg is, en het heeft er alle schijn van, dat in het PUK de door wethouder Revis opgestelde voorwaarden zodanig geplooid of zelfs verworpen gaan worden dat de uitbreiding uiteindelijk acceptabel zal blijken te zijn.

4. Het PUK gaat voorbij aan het historisch en juridisch kader; de uitbreiding is o.a. in strijd met de beheersverordening, het bestemmingplan en de aanwijzing Rijks Beschermd Stadsgezicht Een vierde zorgpunt is dat in het PUK geen enkele aandacht lijkt te worden besteed aan het historisch en juridisch kader. We verwijzen onder andere naar ons eerdere schrijven d.d. 18 januari j.l.. Zonder limitatief te zijn, stellen wij vast dat het plan in strijd is met: • De overeenkomst bij de laatste uitbreiding van Madurodam in 1991 dat dit de laatste uitbreiding zou zijn; • Het bestemmingsplan en de beheersverordening; deze is recent in 2013 nog vastgesteld omdat er geen veranderingsplannen voor de eerstkomende tien jaar waren; • Rijks Beschermd Stadsgezicht (het uiterlijk en aangezicht wordt wel degelijk aangetast, bijvoorbeeld door grote lampen in het bos, een gat in de noord wal als inrit, etc.); • Stedelijke Groene Hoofdstructuur (besluit januari 2017!); • De vier eerder genoemde randvoorwaarden van wethouder Revis

5. De uitwerking van de uitbreiding is zeer discutabel Een laatste zorg is de huidige uitwerking van de uitbreiding. Hieronder volgt een niet limitatieve opsomming welke op geen enkele wijze mag worden geïnterpreteerd als limitatieve voorwaarden onder welke een uitbreiding acceptabel zou zijn: • Het huidige bos dient als filter van de forse geluidshinder en fijnstof van het verkeer op het Hubertusviaduct / Telderstrace en de lichthinder van Madurodam (’s-nachts felle lampen in het bos). Door 7.000m2 bos te kappen vermindert die filterfunctie aanzienlijk en zal het geluid en licht tot in het Westbroekpark te horen en zien zijn; • De strook bos tussen Haringkade / Telderstrace en Madurodam is zodanig uitgedund dat het bos niet langer een zichtfilter is. In plaats van bebouwing in een bos zal er sprake zijn van bomen voor bebouwing; • De hoogte van de voorgestelde muren en de ecowallen is enorm; tot 4 meter hoog (2,5 meter ecowal plus nog 1,5 meter) bovenop de noordwal en de zuidwal. Langs het Olifantenpad kan de massieve afscheiding nog hoger worden, tot 5 a 6 meter; de bebouwing is niet verdiept genoeg of te hoog; • De keuze voor een ecowal doet geen recht aan het glooiend reliëf en de historische waarde van het landschap; • De PUK gaat uit van het behoud van de buitenzijde van de duinen (noord- en zuidwal), dus dreigen ook de op de wal aanwezige bomen te sneuvelen; • Madurodam had aan de door Madurodam zelf uitgezochte gesprekspartners toegezegd dat de ecowal zeker drie meter van de nieuwe buitengrenzen verwijderd zou blijven; in de ideeën over de PUK is daarvan niets terug te vinden; • De personeel / leveranciersingang is verplaatst; de noordwal lijkt toch te worden afgegraven en er ontstaat een groot visueel gat; • Horeca zal richting Haringkade verplaatst worden wat leidt tot verder toenemende geluidshinder; • Gefaseerde uitvoering over meer dan tien jaar leidt tot een lange periode van bouwoverlast; dit brengt tevens het risico van een achteraf te grote boskap met zich mee.

We mogen in deze tijd waarin de noodzaak van duurzaamheid en behoud van natuur, zeker in steden, alom geaccepteerd is, een uitermate kritische opstelling van de gemeente verwachten. We moeten elkaar dwingen creatief te zijn met de ruimte en technologische mogelijkheden die we hebben zonder de natuur (verder) aan te tasten. Deze kritische opstelling is te meer opportuun omdat het grond van de gemeente en gemeenschap betreft. We moeten helaas constateren dat Madurodam de gemakkelijke weg heeft gekozen en de gemeente Madurodam daarin lijkt te faciliteren.

Wij doen nogmaals een klemmend beroep op de gemeente, mede namens meer dan 2.500 ondertekenaars van de petitie, om in het kader van de leefbaarheid van de stad en het behoud van de schaarse natuur de uitbreidingsplannen van Madurodam streng te toetsen aan de reeds gestelde voorwaarden. Door het plan als uitgangspunt voor de PUK te nemen bewijst de gemeente de gemeenschap een slechte dienst en gaat u voorbij aan de mogelijkheid een creatieve oplossing op het huidige terrein te faciliteren waarbij natuur en Madurodam hand in hand gaan.

Hoogachtend,

Bewonersgroep Stop Boskap Madurodam

Kopie van deze brief zonden wij ook aan de leden van de Commissie Ruimte

Verbazingwekkend voor Den Haag Centraal! Maar Madurodam kan helemaal niet dóórpraten met deze groep. Madurodam heeft namelijk nooit met de directomwonenden willen praten. Er is ook nooit huis aan huis gefolderd of via wijkkrantjes opgeroepen om geïnformeerd te worden over de plannen. Madurodam meldt nu dat de omwonenden instemmen, maar de instemmers zijn in werkelijkheid precies dezelfde organisaties die al eerder met de omvangrijkere boskap instemden. Het volgens Rosenberg zo sterk ingekrompen stuk te kappen bos is met 7000 m2 overigens zelfs groter dan de 4200 m2 die vijfentwintig jaar geleden aan de als laatstbedoelde uitbreiding van Madurodam werd opgeofferd. Het lijkt alleen maar sterk ingekrompen, omdat het minder is dan er eerst op hoge toon werd geëist. Maar welke journalist gaat nu uit van de logica dat minder dan vanzelf weinig is, en daarom acceptabel is? Dan weet ik er nog wel een paar. En waarom zou er sowieso iets van dat duinbos af moeten? Een groenbestemming is toch ook een bestemming en is geen reservegebied voor andere bestemmingen. Dat zou de gemeenteraad ook moeten vinden. Het is immers onderdeel van de Stedelijke Groene Hoofdstructuur. Nog amper een maand geleden verplichtte het gemeentebestuur zich ‘om deze op eenduidige en herkenbare wijze duurzaam in stand te houden’. Daarbij pleitte ook de AVN nog aan de kant die natuurbeschermers past. Het is niet zo dat deze harde kern van tegenstanders van de boskap ‘niets’ zou willen. Die gordel van ecowallen en met groene daken overdekte paviljoens kan zeker gerealiseerd worden. Nu al, en volledig op het huidige terrein van Madurodam. Daarvoor hoeft helemaal geen bos gekapt te worden. Madurodam heeft de mogelijkheid om meerdere duizenden vierkante meters aldus op eigen terrein te realiseren en daarmee tegelijkertijd, op de door de AVN bejubelde manier, te vergroenen. Ook de bestaande gebouwen kunnen effectiever verbouwd en ingericht worden. En dan heb ik het nog niet eens over het grote voorplein als een mogelijk alternatief. Zonder echt gebruik van dat voorplein levert het in totaal wat minder vierkante meters op dan de beoogde aanslag op het duinbos, maar waar is het overtuigende bewijs dat dat onvoldoende zou zijn? Wie heeft de concrete plannen gezien van de attracties die in al die ruimtes gerealiseerd moeten gaan worden, en vooral dat daarvoor precies zoveel extra ruimte nodig is? Ook wat ons betreft mag Madurodam met weersonafhankelijke nieuwe attracties de verhalen van Nederland te vertellen. Hopelijk wel gerelateerd aan wat Madurodam als miniatuurstadje zelf te vertellen heeft, want ons land kent vele andere plaatsen en musea die ook die verhalen kunnen en willen vertellen. En wanneer Madurodam echt de digitaliteit ontdekt, dan weet het ook dat het met bijvoorbeeld virtual en augmented reality overal ter plekke uitgebreide en beeldende verhalen aan die charmante werkelijkheid kan toevoegen. Zelfs zonder extra vierkante meters. Illegaal En ten slotte is ook de gekrompen claim op het duinbos eigenlijk illegaal, althans in strijd met de Wet ruimtelijke ordening. Op 25 april 2013 legde de Haagse gemeenteraad (in een beheersverordening) opnieuw vast, wat hij ook al eerder op 18 februari 1993 (in een bestemmingsplan) had besloten: Madurodam diende volledig binnen de huidige grenzen te blijven, en het duinbos daarachter bleef als park bestemd. Daarbij werd expliciet vermeld: ‘omdat voor de aankomende planperiode van 10 jaar geen ontwikkelingen in het gebied worden verwacht’. Om met Herman Rosenberg te spreken zou het ook de leiding van Madurodam sieren wanneer zij zich eindelijk eens bij dat democratische besluit zou neerleggen. Jack Verduyn Lunel is bewoner van het Wittebrugkwartier en oud-wethouder van Den Haag