„Er worden hier vakken als Aramees en Rabbijns Hebreeuws en Traditieliteratuur aangeboden. Die vind je nergens anders in Nederland.” Drie studenten en twee docenten staan de journalist te woord. Twee docenten: dat is ongeveer de helft van het docentenbestand van de opleiding, uitgezonderd docenten die vanuit andere opleidingen vakken verzorgen. Het aantal studenten die delen van de opleiding als bijvak volgen, is gegroeid tot zo’n vijftig personen. Maar de onverbiddelijke eis van het Ministerie van OCW om vijftien hoofdvakkers te leveren, wordt niet gehaald. Als het aan de Faculteit der Geesteswetenschappen ligt, valt het doek voor Hebreeuwse en Joodse Studies, zo werd onlangs bekend. 2013-2014 wordt het laatste studiejaar en tot 2018 mogen studenten binnen de opleiding nog afstuderen. Voor het faculteitsbestuur staat het licht al op rood. Als het college van bestuur dat binnenkort overneemt, en dat lijkt het geval, dan is het voorbij met de opleiding. Internationaal doet Leiden het desondanks goed met Hebreeuwse en Joodse Studies, zeggen de vijf. Zo zijn er uitwisselingsmogelijkheden met de Hebrew University in Jeruzalem. Bachelorstudent Christel de Lange: „Ik hoor deze geluiden ook terug in Cambridge en St. Andrews. Voor het volgen van vakken adviseerden de universiteiten daar om voor het studieniveau in Leiden te blijven. Dat geeft aan hoe de opleiding staat aangeschreven.” Het steekt de docenten en studenten dat een onuitgewerkt besluit is genomen. Dr. Margaretha Folmer: „Het besluit viel ons rauw op het dak.” Dr. Hannah Neudecker: „De vraag voor reorganisatie lag er al langer. Maar voor het gevoel waren we hier nog niet over uitgesproken. Christel: „En twee weken later was het rond.” Angelique: „Wat me het meest verbaast, is dat er geen plan ligt voor de toekomst.” Masterstudent Maartje Valk: „Angelique is de eerste instromer van de in 2010 vernieuwde opleiding. Toen werden er geen eisen gesteld aan het aantal inschrijvingen en nu wordt er gezegd dat het een mislukt experiment is.” De opleiding wordt volgens de plannen opgeheven en ondergebracht bij andere opleidingen. Over hoe dat moet gebeuren, is nog niets met zekerheid bekend. Een slecht plan, vinden ze. De zichtbaarheid van de opleiding verdwijnt, de student heeft geen overzicht meer en moet zelf vakken bij elkaar sprokkelen. „Er wordt wel eens verwezen naar het succesvolle opgaan van Egyptiologie en Assyriologie in een brede bachelor”, zegt Angelique. „Maar dat zijn oude talen. Bij Hebreeuwse en Joodse Studies wordt tot en met de moderne tijd vakken aangeboden.” De opleiding zou graag andersom willen redeneren, zegt Maartje. „Behoud het label. Het vasthouden van de formele status van de opleiding kost de overheid geen geld. Vervolgens gaan wij aan de slag met een campagne zoals het uitbreiden van de summerschool en het invoeren van een Engelstalige bachelor om buitenlandse studenten aan te trekken.” Voor het samenvoegen van Nederlandse opleidingen in Groningen, Amsterdam en Leiden tot één opleiding, zien de docenten weinig mogelijkheden. „Amsterdam staat net als Leiden ook goed aangeschreven. Er zijn wel verschillen in de focus”, zegt Folmer. „Niemand wil uiteindelijk die beslissing nemen”, verwacht Neudecker. Het aantrekken van fondsen biedt geen soelaas voor het aantal studenten, maar kan wellicht toch lucht geven. Christel: „Maar dat regelen we niet even voordat het college van bestuur in februari weer vergadert.” Af en toe is de sfeer bedrukt maar er wordt ook gelachen. „Het grauwe weer lijkt wel wat op onze situatie”, zegt Neudecker, als ze naar buiten loopt voor een foto. Folmer bedenkt zich, loopt nog even terug, pakt een Hebreeuwse Bijbel en slaat ’m open. „Die is geweest van de vorig jaar overleden hoogleraar Hoftijzer. Kijk, werkwoorden zijn onderstreept met rode en groene pen. Dit is wetenschap.” Maartje: „Hebreeuws is gewoon superleuk.”     Twitter Op het sociale medium Twitter, een website waarmee men korte berichten kan sturen, waren over het algemeen afkeurende berichten te lezen over de voorgenomen sluiting van Hebreeuwse en Joodse Studies in Leiden. Hieronder een selectie. @dsvHalsema http://www.nieuwwij.nl/index.php?pageID=13&messageID=8319Hebreeuwse studies weg van RU Leiden? Bepaalde dingen die je nu weg bezuinigt komen nooit meer terug. #nederlandverarmt @EliseFriedmann @EstherVoet Als Hebr. echt wordt weggemoffeld in Leiden, moeten die studenten maar naar de UvA http://bit.ly/TaeZDJ ?@Ang7Hofman @EliseFriedmann @EstherVoet Hierbij het persbericht van de studenten en docenten voor wellicht meer duidelijkheid:http://www.reliwerk.nl/2012/12/verdwijnt-oudste-opleiding-van-nederland/ @boostheim @EliseFriedmann @EstherVoet Tsja een Chirstelijk-Islamitische beschaving heeft haar prioriteiten @nausicaamarbe Ondanks ‘onze joods-christelijke cultuur’ RT @EstherVoet @JONETnl Leiden STOPT met Hebreeuws en Joodse studies.http://jonet.nl/nieuws/universiteit-leiden-stopt-met-studie-hebreeuws/14 @EstherVoet Univ. #Leiden wil #Joodse studies en #Hebreeuws gaan schrappen. Weg diepgang, op naar de verschraling #oerreligie, deel basis #beschaving @<a href="http://twitter.com/EstherVoet/status/281777853555683328" target="blank">EstherVoet Univ.#Leiden stopt zelfstandige studierichting Hebr en #Joodsestudies. Nu in Brede Bachelor.Daardoor onzichtbaar.Ten dode opgeschreven. ?@omroepwest Studenten in actie voor Joodse studie http://bit.ly/XKiu3J     Een petitie om de opleiding te redden, kan hier worden getekend.

Het College van Bestuur van de Universiteit Leiden heeft het laatste woord op de beslissing. ‘Maar de kans is groot dat het college het besluit van de faculteitsraad zal volgen’, aldus Drijvers. Mocht dat gebeuren dan wil de Universiteit de studie onderbrengen bij de studie ‘Oude culturen van de mediterrane wereld’. Doodzonde denkt Drijvers. ‘De Universiteit Leiden staat in heel Europa bovenaan op dit vakgebied’, aldus Drijvers, ‘wij zijn bang dat die expertise verdwijnt als de studie in deze vorm wegvalt. De zes betrokken docenten hebben te horen gekregen dat er nu nog niemand ontslagen wordt, maar er zijn geen garanties gegeven.’ Volgens Wim van den Doel, decaan van de faculteit Geesteswetenschappen in Leiden, is er van ontslagen nog geen sprake. ‘Als er genoeg studenten zijn voor de studie, hoeft er niemand weg.’  CIDI Ook het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) betreurt dat de hoofdstudie wordt vervangen. Esther Voet, adjunct-directeur van het CIDI, vindt het diep triest: ‘De Hebreeuwse taal is de bron van veel monotheïstische geloven en daarmee onze achtergrond. Volgens mij is het essentieel dat een universiteit zijn best doet om die bron aan te boren’. Bovendien is de studie belangrijk voor de handelsbetrekkingen tussen Nederland en Israël. ‘Een wederzijds begrip is belangrijk voor zakenpartners. Zeker bij een land als Israël, een land met een zeer ingewikkelde geschiedenis, is het cruciaal om alles over de achtergrond van de maatschappij te weten. Dat leer je niet zomaar in een cursusje, daarvoor moeten mensen jarenlang studeren.’ Andere vorm De raad besloot 14 november om de studie in huidige vorm vanaf 2014 niet meer aan te bieden. ‘We willen in een andere vorm meer studenten interesseren voor een studie Hebreeuws’, zegt decaan Wim van den Doel. ‘Er zijn maar weinig mensen die op hun achttiende willen beginnen met een studie over het Jodendom en de Hebreeuwse taal. Door het onder te brengen in een andere studie, hopen we dat het aantal studenten dat afstudeert in deze specialisatie toeneemt.’ De Universiteit deed dit eerder al bij de studies Egyptologie en Assyriologie. ‘Elk jaar beginnen er ongeveer 30 studenten aan een studie ‘Oude culturen van de mediterrane wereld’. Dat zijn meer studenten dan de studies Egyptologie en Assyriologie bij elkaar aantrokken en veel meer dan de 8 studenten die momenteel de Hebreeuwse en Joodse studies volgen.’

Deze lange traditie heeft ervoor gezorgd dat de opleiding internationale faam geniet. De Universiteit Leiden is de enige universiteit in Nederland die de opleiding in deze vorm aanbiedt en trekt ook veel studenten uit het buitenland. “Met dit besluit dreigt een eeuwenoude academische traditie om zeep te worden geholpen”, aldus Holger Gzella, hoogleraar bij de opleiding. “Met de opleiding Hebreeuws en Joodse Studies heeft de Universiteit Leiden unieke expertises in huis. Deze unieke expertises worden bevestigd in de talrijke steunbrieven die we hebben ontvangen van hoogleraren over de hele wereld en de Israëlische ambassade in Nederland.” Het Faculteitsbestuur van de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden heeft onlangs besloten de opleiding Hebreeuwse en Joodse Studies (HJS) te willen opheffen. Op dit moment ligt het lot van het opleiding in handen van het College van Bestuur van de universiteit. Zij zullen binnenkort het definitieve besluit nemen over dit vraagstuk. Maar vanwege politieke druk uit Den Haag, die kleine opleidingen het liefst ziet verdwijnen in brede bachelors, lijkt een besluit tot opheffing onomkeerbaar. Een eventuele opheffing betekent het einde van deze expertise. Angelique Hofman, studente aan de opleiding HJS maakt zich grote zorgen: “Juist vanwege de goede internationale bekendheid ben ik in Leiden Hebreeuwse en Joodse Studies gaan studeren. Studiegenoten die in Cambridge en Saint Andrews studeerden, kregen te horen dat ze beter in Leiden hun studie konden voortzetten, omdat daar de meeste kennis zit.” Angelique voegt hier nog aan toe, “het bestuderen van taal, cultuur en religie in verleden en het heden, van Joodse Traditieliteratuur tot Syrisch Christendom maakt deze opleiding uniek.” Professor Gzella heeft nog een duidelijke boodschap voor het College van Bestuur: “Ik hoop dat het College van Bestuur een wijs besluit neemt, zodat de Universiteit Leiden nog jarenlang een toonaangevende universiteit blijft op dit vakgebied!” Bron: Universiteit Leiden