"De meeste stalkers bedienen zich van hetzelfde scala aan mid-delen; voortdurend aanbellen, telefoneren, sms?en en achtervolgen. Maar doordat stalken vaak hand in hand gaat met huiselijk geweld heeft het een enorme impact op het slachtoffer." Door de opkomst van de sociale media, zoals facebook en twitter, is daar het digi-tale stalken bijgekomen. *********     René Oomen (Breda 1956) maakt inmiddels bijna 25 jaar culturele radioprogramma’s voor StadsRadio Breda. Hij is eindredacteur en presentator bij het kunst & cultuurpro-gramma GrensGeluiden. In die hoedanigheid maakte hij de afgelopen decennia diverse radiodocumentaires waarvan verschillende producties werden bekroond in RTV festi-vals van de OLON (Organisatie Lokale Omroepen Nederland). Vanaf 1999 werkt hij enkele jaren als freelancer voor de Humanistische Omroep en maakt daar specials en documentaires voor de programma?s „Spektakel? en „Dinsdag Desmet?. Ook levert hij regelmatig een bijdrage voor Het Radioverhaal, een rubriek van één kwartier waarin geëxperimenteerd mag worden met het medium. Zijn eerste documentaire voor Holland Doc Radio (NTR/VPRO) ‘Het Jaar van Leon’ werd in 2009 genomineerd voor de Prix Europa in Berlijn (categorie radiodocumentai-re). De documentaire is een egodocument over een klasgenootje van de maker die in 1966 verongelukte bij een viaduct in aanbouw (in die tijd werd de zuidelijke rondweg in Breda werd aangelegd). Maker en getuigen vertellen over de stilte na het ongeluk, in een tijd waarin de katholie-ke moraal het dagelijks leven nog bepaalde     De radiodocumentaire ’Ik weet je te vinden..dag en nacht’ wordt uitgezonden op zondag 29 mei om 21.00 uur, Radio 1 in het programma Holland Doc Radio. Over René Oomen: ‘Ik weet je te vinden….dag en nacht.’ Ik maak jullie graag attent op mijn 5e documentaire voor Holland Doc Radio en de NTR. Wie mijn vorige productie ‘Het Briefje’ gehoord heeft, zal merken dat ‘Ik weet je te vinden..’ ongeveer in dezelfde sfeer zit; mijn aandacht voor hoofdrolspe-lers in een slachtofferrol is, overigens niet opzettelijk, een rode draad in mijn werk aan het worden (‘Het Briefje’, uitzenddatum 10-10-2010, is nog terug te horen via www.hollanddoc.nl). Nog voordat er ook maar één letter was opgenomen wist ik dat de muziek van de Noorse trompettist/componist Nils Petter Molvaer (CD re-vision) de themamuziek zou worden. Het past precies in de beklemmende sfeer van het verhaal van de hoofdpersoon en wat de andere personages vertellen. Na een relatie van zestien jaar valt Lucienne als een blok voor een nieuwe liefde. Hij is stoer, knap en charmant en overlaadt haar met bloemen en lieve sms’jes. Lucienne krijgt de aandacht die ze al die tijd gemist heeft. Maar na drie weken bekruipt haar het gevoel dat zijn liefde nogal afwijkend is. De nieuwe romance is het begin van een jarenlange nachtmerrie. Haar nieuwe vriend ontpopt zich als een obsessieve stalker. Lucienne raakt verstrikt in een relatie waarin ze gecontroleerd wordt en op allerlei mogelijke manieren mishandeld. Nachtenlang aanbellen bij haar flat, haar auto met ba-mi besmeurd, gevaarlijke achtervolgingen in de auto, bedreigingen en fysiek geweld…totdat het uiteindelijk escaleert.

Toch is inzicht in de aard en omvang van belaging van belang voor een goed beleid om het gedrag tegen te kunnen gaan. In het kader van een nog te publiceren proefschrift zijn er nu twee studies verricht naar dit onderwerp. Een eerste studie concentreerde zich voornamelijk op de omvang van het probleem. In 2007 werden de bezoekers van de jaarlijkse Tilburgse kermis bevraagd over hun ervaringen met belaging. Van de 1.027 respondenten van 15 jaar of ouder gaf 16.5 procent aan dat ze ooit het slachtoffer was geweest van belaging en 3.9 procent had dit zelfs gedurende de voorafgaande 12 maanden ervaren. In overeenstemming met buitenlands onderzoek blijkt verder dat vrouwen een significant grotere kans lopen om slachtoffer te worden van belaging. Meer dan 1 op de 5 vrouwen (20.7%) en bijna 1 op de 7 mannen (13.4%) rapporteerden dat ze ooit het doelwit waren geweest van aanhoudende ongewenste aandacht van iemand. Omgerekend naar absolute aantallen zou dit neerkomen op ongeveer 1,4 miljoen vrouwen en 0,9 miljoen mannen. Wanneer er enkel werd gekeken naar de twaalf maanden voorafgaand aan het onderzoek daalden de percentages naar 4,8 procent van de vrouwen en 3,1 procent van de mannen. Tenslotte werd er een significant verband gevonden tussen belaging en leeftijd. Jongere respondenten hadden een significant grotere kans om slachtofferschap te rapporteren dan oudere respondenten.
Deze cijfers werden zelfs overtroffen in de tweede studie naar de aard en omvang van belaging in Nederland. In 2001 werd er in de Politiemonitor Bevolking – een tweejaarlijks landelijk bevolkingsonderzoek naar criminaliteit, onveiligheid, preventiegedrag van burgers en de kwaliteit van het optreden van de politie – een module over belaging opgenomen in de vragenlijst. Ruim 88.000 respondenten namen de tijd om de lijst in te vullen. Van deze respondenten gaf 24 procent aan dat ze ooit last heeft gehad van herhaaldelijk lastigvallen door een ander (28,6% van de vrouwen en 19,2% van de mannen) en 59,1 procent van deze mensen voelde zich bedreigd als gevolg van het belagen. Vrouwen, mensen met een baan, mensen die oorspronkelijk niet uit Nederland komen, hoger opgeleiden en jongeren liepen een grotere kans op slachtofferschap. In de meeste gevallen (65,6%) gebruikte de stalker slechts één methode om zijn slachtoffer lastig te vallen en de populairste methode van belaging was het ongewenst opbellen van het slachtoffer.
Al met al lijkt belaging dus ook in Nederland vrij omvangrijk. Dit wil niet zeggen dat alle slachtoffers te kampen hebben met even zware feiten of dat alle slachtoffers per definitie ernstig lijden onder het gedrag. Belaging kan bestaan uit allerlei soorten gedragingen en ook de gevolgen voor het slachtoffer kunnen variëren. Toch liegt het feit dat 59,1 procent van de (Politiemonitor) slachtoffers zich bedreigd voelde er niet om. Cijfers als deze rechtvaardigen een verhoogde aandacht voor en een serieuze aanpak van een ernstig probleem.

R. Verkaik & A. Pemberton, Belaging in Nederland. Aard, omvang, achtergronden en mogelijkheden voor een aanpak. Eindrapport, Leiden: Research voor Beleid 2001; T. Budd & J. Mattinson, The extent and nature of stalking: findings from the 1998 British Crime Survey, London: Home Office. Voor het volledige artikel, zie (het nog te verschijnen) S. van der Aa & M. Kunst, ‘The prevalence of stalking in the Netherlands’, International Review of Victimology (16) 2009-1. Deze schatting is waarschijnlijk een onderschatting. De cijfers zijn gebaseerd op de Nederlandse volkstelling van het Centraal Bureau voor de Statistiek uit 2001. Inmiddels zijn de aantallen sterk toegenomen. Deze resultaten zijn terug te vinden in het nog uit te komen S. van der Aa & A. Pemberton, ‘De aard en omvang van belaging in Nederland’.

is 40 als ze besluit de vader van haar kinderen te verlaten. Al snel verschijnt een nieuwe man in haar leven. Hij is knap, charmant en overlaadt Lucienne met aandacht. Precies wat ze in haar vorige relatie zo miste. Lieve smsjes, grote bossen bloemen: zijn liefde is grenzeloos romantisch, zo lijkt het. Al snel ontpopt Luciennes nieuwe liefde zich als een obsessieve stalker, die haar het leven zuur maakt. Jarenlang zit ze vast in zijn web en ziet geen uitweg. Totdat het escaleert… In KRO De Wandeling van vrijdag 25 september wandelt Hella van der Wijst met Lucienne Fortes in natuurgebied de Kwade Hoek bij Ouddorp. “Ik viel als een blok voor hem. Door de breuk met de vader van mijn kinderen had mijn familie me laten vallen en stond ik er alleen voor. Ik had niemand meer en toen was hij daar.” Al na drie weken merkt Lucienne dat de aandacht van haar nieuwe liefde nogal obsessief is, maar ze drukt dat gevoel weg. Lucienne raakt verzeild in een relatie waarin alles wat ze doet, wordt gecontroleerd en waarin ze regelmatig wordt mishandeld. “Als ik de relatie beëindigde, begon het stalken: nachtenlang aanbellen bij mijn flat, mijn auto besmeuren met bami, gevaarlijke achtervolgingen in de auto. Ik vreesde voor mijn leven. Dus nam ik hem uit angst weer terug.” Lucienne ziet jarenlang geen uitweg in de relatie met haar stalkende vriend. Ze twijfelt aan zichzelf, doordat hij iedereen in haar omgeving inpakt met zijn charmante voorkomen. Zelfs de politie, die ze dan al heeft ingeschakeld. “Het was een RTL 4-woensdagavondfilm. Ik walgde altijd van die zwakke vrouwtjes in slachtofferrollen. Ik was dat zelf geworden.” Lucienne vertelt haar verhaal met gevaar voor eigen leven maar de drang om het taboe van stalken te doorbreken is een welbewuste keuze. “Ik hoop andere vrouwen hiermee te helpen omdat ik weet dat angst en schaamte je grootste vijanden zijn.” Hella van der Wijst gaat wekelijks op zoek naar inspirerende verhalen van mensen die hun hart volgen. Daarbij doorkruist ze wandelend de mooiste natuurgebieden. KRO De Wandeling , vrijdag 25 september om 17.05 uur bij de KRO op Nederland 2