Wij gaan er dus de tijd voor nemen’.

Applaus Terwijl de ambtenaar van de gemeente de aanwezige raadsleden de procedures op weg naar een bestuursakkoord met het COA uitlegde, stelde raadslid Martijn Matse van fractie Lokaal De Bilt een vraag die door de mensen op de publieke tribune met een klaterend applaus werd beloond: ‘Als het minstens negen maanden moet duren voordat er een bestuursakkoord ligt voor de uitvoering van een asielzoekerscentrum, als we op twee informatieavonden de veelal negatieve reactie van het publiek hebben gehoord en er al bovendien al veel bekend is over de knelpunten op het Berg en Boschterrein, waarom gaan we als gemeenteraad dit onderzoeksproces dan nog aan’?

Informatieavonden Het COA had op maandag en dinsdag jl. de leiding genomen in de vorm van een informatieavond voor de inwoners van de nabijgelegen kernen Maartensdijk en Bilthoven-Noord. De georkestreerde bijeenkomsten konden - gelet op de vele ontvangen app- en telefonische reacties - op weinig instemming rekenen van de aanwezigen; ‘Voorgekookte informatie en geen mogelijkheden om integraal vragen te stellen’; zij voelden zich na afloop vooral uit-een-gespeeld en ongehoord.

Poppenkast Het gezelschap kreeg slechts toegang tot de zaal op voorintekening, om vervolgens in groepen gesplitst de COA-informatie te ontvangen. Dat het stellen van plenaire vragen niet was toegestaan, zette kwaad bloed: ‘Dit was een grote poppenkast, je verwacht op zijn minst interactie’. De aanwezigheid van politie, handhaving en dranghekken toonde volgens de Maartensdijkers en Bilthovenaren vooral de vrees en achterdocht bij de organisatoren. ‘We hadden verwacht dat de gemeente zich niet zomaar gewonnen zou geven, maar tegenover het COA zou opkomen voor de belangen van de burger’, zo was de teneur na afloop van de infosessies.

Publieke tribune Met dergelijke geluiden in het achterhoofd trad wethouder Smolenaers twee dagen later in de Mathildezaal aan. Hij had het verzoek om een haalbaarheidsonderzoek door het COA op 6 december jl. ontvangen en hier op vrijwel kerende post mee ingestemd, wat in de kernen eveneens tot opgetrokken wenkbrauwen had geleid. In de derde bijeenkomst op rij werd de gemeenteraad geïnformeerd over de geplande onderneming. Nadere toelichting en verheldering werd verstrekt door medewerkers van het COA. Hoewel de publieke tribune ook in de Mathildezaal opnieuw was voltekend, werden de aanwezige belangstellenden door raadsvoorzitter en burgemeester Fränzel tot stilte gemaand.

Ontwikkelconcept Als eerste stap op de rol staat een ontwikkelconcept voor een AZC-locatie, dat een brede ambtelijke toets moet doorstaan, alvorens de raad het concept zal beoordelen. Dit wordt begeleid door een klankbordgroep, die door het COA wordt samengesteld. Tot slot kunnen omwonenden hun inbreng leveren aan de zogeheten Omgevingstafels. De einduitkomst wordt vervolgens getoetst aan de Omgevingswet, wat de basis is voor een goed- of afkeuring door raad en college en daarmee voor een bestuursakkoord met het COA. Pas dan kunnen de vestigingsplannen worden gerealiseerd. Overigens heeft de Rijksinstelling COA het voorziene pand op Berg en Bosch al aangeschaft.

Termijn van 30 jaar De raadsinformatieavond gaf uitgebreid ruimte voor vragen, bijvoorbeeld op het gebied van veiligheidsgaranties en ordebewaking op het terrein. Tevens was de raad benieuwd naar de financiële gevolgen voor de gemeente en of de betreffende locatie geen andere functies zou kunnen hebben, zoals woningbouw. De huisvestingsplannen van het COA gaan uit van een termijn van 30 jaar. Mocht het COA bij een kabinetswissel als rijksdienst verdwijnen, wie zou er dan de verdere verantwoordelijkheid voor het centrum dragen?

Geen keuze Op de vraag naar de mogelijkheid van eigen gemeentelijke keuzes voor te huisvesten doelgroepen, was het COA donderdag helder: die keuze is er niet. ‘De enige garantie die kan worden geboden is dat de bewoners van het eventuele AZC op weg zijn naar een asielstatus’, zo werd gemeld. Daar zouden ook enkele zogenoemde Veilige Landers bij kunnen behoren. Informatievragen aan het COA over toekomstige dagbesteding op het AZC werd door voorzitter Fränzel als prematuur afgedaan. ‘De hele planvorming moet nog komen’, waarschuwde de interim-burgemeester, die in zijn toelichting enkele malen teruggreep op een overeenkomstige ervaring als burgemeester van het Zeeuwse Goes.